Πολλαπλή Σκλήρυνση: Εφικτή η φυσιολογική ζωή για τους ασθενείς

Κάθε μια ώρα ένα άτομο διαγιγνώσκεται με Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ), γεγονός που καθιστά τη νόσο τη δεύτερη συχνότερη αιτία νευρολογικής αναπηρίας στους ενήλικες. Ο αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας Πάολο Γκάλλο* και ο Νευρολόγος Ανδρέας Λυσανδρόπουλος** στο περιθώριο του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας (ΕΛΛΑΝΑ), που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη (14-17 Δεκεμβρίου) μίλησαν στο in.gr για τους νέους θεραπευτικούς στόχους και πως έχει αλλάξει η ποιότητα ζωής των ασθενών.

Σύμφωνα με τον κ. Λυσανδρόπουλο, πριν από 20 χρόνια, νευρολόγοι και ασθενείς ήταν συμβιβασμένοι με την ιδέα ότι η ΠΣ είναι μια χρόνια νόσος που θα επιδεινώνεται διαρκώς. «Σήμερα, χάρη στις νέες θεραπείες, οι ασθενείς μπορούν και συνεχίζουν τη ζωή τους, όπως όλοι οι υπόλοιποι. Τα νέα φάρμακα έχουν καταφέρει να δώσουν στους ασθενείς πάλι πίσω τη ζωή τους. Και αυτό είναι κάτι που τεκμηριώνεται και μέσα από τις κλινικές μελέτες, που δείχνουν την σταθεροποίηση της νόσου ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις ασθενών που εμφανίζουν και βελτίωση», εξηγεί. Συμπληρώνει δε ότι, προφανώς απόλυτος στόχος παραμένει όχι απλά η διατήρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών αλλά η διαρκής βελτίωση της.

Ο Δρ Πάολο Γκάλλο στο ερώτημα κατά πόσο είναι εφικτός ο απόλυτος έλεγχος της νόσου τα επόμενα χρόνια απαντά ότι, «με τα νέα φάρμακα και τα νέα πρωτόκολλα τα τελευταία 50 χρόνια πετύχαμε καίριες βελτιώσεις στον τρόπο που διαγιγνώσκουμε και αντιμετωπίζουμε την ΠΣ. Και μπορώ να μαντέψω ότι τα επόμενα 50 χρόνια θα δούμε ακόμα μεγαλύτερες βελτιώσεις».

Ο Ανδρέας Λυσανδρόπουλος χωρίζει τον στόχο αυτό σε δύο σκέλη, στο εφικτό και το ιδανικό. «Το ιδανικό είναι να βρούμε φάρμακα που θα δημιουργούν ξανά τη μυελίνη. Ωστόσο, υπάρχει φάρμακο, η αλεμτουζουμάμπη, που αν και δεν έχει πρωταρχικό στόχο τη δημιουργία μυελίνης, πετυχαίνει βελτίωση της νόσου. Συνδυάζει δηλαδή, το εφικτό και το ιδανικό, ειδικά όταν χορηγείται εγκαίρως», λέει.

Ο Δρ Γκάλλο σπεύδει να τονίσει ότι «για να αναδημιουργηθεί η μυελίνη, θα πρέπει ο άξονας τον οποίο περιβάλλει και προστατεύει να εξακολουθεί να υφίσταται και να μην έχει καταστραφεί. Διότι, αν ο άξονας έχει καταστραφεί τα ολιγοδενδροκύτταρα δεν μπορούν να τον επαναμυελινώσουν. Άρα, ο πρώτος στόχος είναι να προστατεύσουμε τους άξονες και εμποδίσουμε τη νευροεκφύλιση. Αν έχουν απομυελίνωση, αλλά όχι νευροεκφύλιση, τότε ενδεχομένως να μπορούμε να πετύχουμε την επαναμυελίνωση. Πρέπει, λοιπόν, να παρέμβουμε σε πολύ αρχικό στάδιο».

Τίθεται, λοιπόν, το εύλογο ερώτημα αν η «επιθετική» θεραπεία είναι καταλληλότερη από την βήμα-βήμα αγωγή.

Ο Πάολο Γκάλλο εξηγεί ότι «αν ο ασθενής έχει όλους τους αρνητικούς προγνωστικούς παράγοντες, είναι άχρηστο και σπατάλη χρόνου να ξεκινήσουμε με ηπιότερα φάρμακα. Είναι πολύ καλύτερα να ξεκινήσουμε άμεσα με πιο αποτελεσματικά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για να προλάβουμε την νευροεκφύλιση. Φυσικά, εκτιμάμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά και δεν ακολουθούμε έναν γενικό κανόνα. Κατά τη γνώμη μου αν πρέπει να διαλέξω ανάμεσα σε ηπιότερα ή επιθετικότερα φάρμακα τότε θα προτιμήσω τα δεύτερα».

Και συμπληρώνει ότι «γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια προτιμάται η Εξατομικευμένη Θεραπεία. Αν και δεν είναι κάτι εύκολο στην πράξη. Κάθε ασθενής είναι μοναδικός, ενώ υπάρχουν και πτυχές της νόσου που δεν γνωρίζουμε ακόμα».

Αναφορικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να έχει μια επιθετική θεραπεία, ο αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, σπεύδει να σημειώσει ότι πάντα γίνεται προσπάθεια για την καλύτερη δυνατή διαχείρισή τους. «Όμως, αυτό που μας ωθεί να αλλάξουμε φαρμακευτική αγωγή δεν είναι οι παρενέργειες, αλλά η δραστηριότητα της νόσου, οι συνοσηρότητες, οι προγνωστικοί δείκτες και άλλες πτυχές της νόσου».

Στην ερώτηση «αν αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι η αξία της έγκαιρης έναρξης της θεραπείας» οι δύο ειδικοί συμφωνούν πως πράγματι αυτή είναι η ουσία της θεραπείας της Πολλαπλής Σκλήρυνσης.

«Ξεκινάμε νωρίς με το κατάλληλο φάρμακο. Αν αυτό δεν είναι αποτελεσματικό, περνάμε αμέσως στην δεύτερης γραμμής θεραπεία. Μόνο έτσι μπορούμε να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή διαχείριση της νόσου, αλλά με σεβασμό πάντα στη ζωή του ασθενή μας», υπογραμμίζει ο Δρ Γκάλλο.

Και ο κ. Λυσανδρόπουλος με τη σειρά του προσθέτει ότι, «όταν έχουμε διάγνωση ΠΣ ο ασθενής πρέπει να ξεκινήσει άμεσα θεραπεία. Η ενεργότητα της νόσου είναι αυτή που καθορίζει την επιλογή των φαρμάκων κάθε φορά. Στόχος μας είναι ο ασθενής να μην χάνει εγκεφαλικό όγκο και αυτό επιτυγχάνεται με την αλεμτουζουμάμπη, που καταφέρνει να σταματά την εγκεφαλική ατροφία».

Αναφέρει δε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα ασθενών του στο Βέλγιο που έλαβαν αγωγή με αλεμτουζουμάμπη και είδαν τη ζωή τους να αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. «Ο ένας ήταν ένας στρατιωτικός 25 ετών που ξεκίνησε με πρώτης γραμμής φάρμακα και μέσα σε τρεις μήνες εμφάνισε τετραπληγία. Δηλαδή, δεν μπορούσε να μιλήσει ή να φάει. Ήταν από τις πιο βαριές μορφές ΠΣ που έχω δει ως νευρολόγος», λέει ο κ. Λυσανδρόπουλος. Και συμπληρώνει ότι «αμέσως του χορηγήσαμε αλεμτουζουμάμπη και συνδυαστικά με φυσικοθεραπεία άρχισε να επανέρχεται. Έξι μήνες αργότερα ήταν πια φυσιολογικός, ενώ ο δεύτερος κύκλος θεραπείας με το ίδιο φάρμακο συντέλεσε σε περαιτέρω βελτίωση. Μετά από 2,5 χρόνια ήταν πια ένας άνθρωπος, όπως όλοι μας».

Η δεύτερη περίπτωση που έχει χαραχθεί στη μνήμη του Ανδρέα Λυσανδρόπουλου είναι αυτή μιας νεαρής κοπέλας που αρνούνταν να δεχθεί την κατάστασή της και «κάποια στιγμή μας την έφερε στην κλινική η αδερφή της επειδή είχε επιδεινωθεί σημαντικά η κατάστασή της. Στην ΜRI υπήρχαν έντονες αλλοιώσεις και φλεγμονή, επειδή είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. Της χορηγήσαμε αμέσως αλεμτουζουμάμπη και μετά από τρεις μήνες η βελτίωση της ήταν ορατή όχι μόνο σ’ εμάς τους γιατρούς αλλά και στην ίδια και τον περίγυρό της. Να σημειώσω ότι, λόγω της ασθένειας η συγκεκριμένη κοπέλα, πριν έρθει σε μας δεν είχε κοινωνική ζωή. Και έξι μήνες μετά την υποβολή της σε αγωγή με αλεμτουζουμάμπη λάβε προσκλητήριο για τον γάμο της».

Και καταλήγει τονίζοντας ότι «όταν, λοιπόν μιλάω για ποιότητα ζωής των ασθενών, μπορώ να το πω, γιατί το έχω ζήσει. Έχω νιώσει τι σημαίνει να προσφέρεις σε έναν άνθρωπο μέσω ενός φαρμάκου τη ζωή του πίσω. Συνεπώς, η Πολλαπλή Σκλήρυνση δεν συνεπάγεται μια πορεία επιδείνωσης και αναπηρίας. Η διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής είναι εφικτή και για να μπορούν να ζουν οι ασθενείς όπως οι υγιείς άνθρωποι, πρέπει εμείς οι γιατροί να δρούμε γρήγορα και αποτελεσματικά».

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr