Στη μάχη κατά της επιδημίας διαβήτη τρία ιστορικά κτίρια της Αθήνας

Με το διεθνές μπλέ χρώμα του Διαβήτη φωτίζονται φέτος το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Ακαδημία Αθηνών και η Εθνική Βιβλιοθήκη για να τιμήσουν τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη. Στόχος της ενέργειας είναι η ευαισθητοποίηση και αφύπνιση των πολιτών για τη νόσο που έχει λάβει πια επιδημικές διαστάσεις.

Κατά την τελετή φωταγώγησης των τριών αυτών κτιρίων, θα προβληθεί βίντεο-ντοκιμαντέρ με θέμα το ταξίδι του διαβήτη, το οποίο ξεκινά από την αρχαιότητα, αναφέρεται στο παρόν και προχωράει στο μέλλον και τις υποσχέσεις που αυτό φέρνει για τα άτομα με διαβήτη.

Η τελετή φωταγώγησης τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και την υποστήριξη της Διαβητολογικής Εταιρίας Βορείου Ελλάδος (ΔΕΒΕ) και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ).

Η Ελλάδα με τη φωταγώγηση των τριών αυτών ιστορικών μνημείων συμμετέχει για τρίτη συνεχή χρονιά στη διεθνή πρωτοβουλία φωταγώγησης ιστορικών κτιρίων σε όλο τον κόσμο, μεταφέροντας ένα σωτήριο μήνυμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών.

Διαβητική «έκρηξη»

Την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη σε ολόκληρο τον κόσμο έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη, ενώ το 2000 τα άτομα με διαβήτη διεθνώς έφταναν τα 151 εκατομμύρια, σήμερα ξεπερνούν τα 300 εκατομμύρια. Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η «έκρηξη» αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, με το συνολικό αριθμό των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη να υπολογίζεται έως το 2020 στα 600 εκατομμύρια.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα άτομα με διαβήτη τύπου Ι και ΙΙ ανέρχονται σε 1.200.000, δηλαδή περίπου 12% του γενικού πληθυσμού. Το ίδιο ποσοστό διαπιστώνεται γενικά και στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα στη Γερμανία, όπου υπάρχουν 9.600.000 (12%) άτομα με διαβήτη, ενώ κάθε μέρα ο αριθμός αυτός αυξάνεται κατά 1.000 άτομα. Η νόσος έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ.

Ο διαβήτης τύπου ΙΙ, που αφορά στο 95% του συνόλου των πασχόντων από διαβητη, χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως «ύπουλος», καθώς τα πρώτα χρόνια υφίσταται χωρίς συμπτώματα. Αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, νευροπάθειας, μονίμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών.

Για τον διαβήτη τύπου ΙΙ έχει ενοχοποιηθεί μεταξύ άλλων ο σύγχρονος τρόπος ζωής, οι κακές διατροφικές συνήθειες, το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης, τη στιγμή, μάλιστα, που έχει, πλέον, διαπιστωθεί επιστημονικά ότι ακόμα και η πιο ήπια μορφή άσκησης, όπως μια βόλτα, μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου κατά 35% – 40%. Η σωματική δραστηριότητα, εάν συνδυαστεί, γενικότερα, με έναν υγιεινό τρόπο ζωής και καλύτερες διατροφικές συνήθειες, αποτελεί την καλύτερη «ασπίδα» παιδιών και ενηλίκων κατά του σακχαρώδη διαβήτη.

Στην επίτευξη του στόχου της αποτελεσματικής πρόληψης και αντιμετώπισης του διαβήτη σημαντικό ρόλο παίζει η ουσιαστική εκπαίδευση πασχόντων και μη. Σε βαθμό, μάλιστα, που μπορεί να επιβραδύνει ή και να αναστείλει την εμφάνιση τόσο του διαβήτη τύπου ΙΙ, όσο και των επιπλοκών του, να συμβάλλει καθοριστικά στον έλεγχο και τη ρύθμισή του και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, με απώτερο αποτέλεσμα την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσής τους.

Διαβητικό πόδι, η συχνότερη επιπλοκή

Μια από τις συχνότερες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη, το διαβητικό πόδι, τείνει σήμερα να πάρει «εφιαλτικές» διαστάσεις, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο πραγματοποιείται ένας ακρωτηριασμός κάτω άκρου κάθε 30 δευτερόλεπτα.

Σύμφωνα με τη Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Διαβήτη, το 70% των ακρωτηριασμών που διενεργούνται σε όλο τον κόσμο αφορά διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν το ένα ή και τα δύο πόδια.

Οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν στον ακρωτηριασμό είναι τα έλκη των κάτω άκρων. Υπολογίζεται ότι 300.000 άτομα ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης ελκών των κάτω άκρων, ενώ το 25% των διαβητικών ασθενών θα εμφανίσει έλκος έστω και μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, υπολογίζεται ότι το 4-5% των διαβητικών ασθενών εμφανίζουν έλκη στα πόδια, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 50.000 άτομα με διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηριασμού. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται 3.000 ακρωτηριασμοί κάτω άκρων σε ετήσια βάση.

Όπως τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (Ε.ΜΕ.ΔΙ.Π.), παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, διευθυντής του Παθολογικού Τμήματος και Διαβητολογικού Κέντρου στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Χρήστος Μανές, «οποιοσδήποτε πόνος στα κάτω άκρα, οποιαδήποτε σχισμή, ιδίως στα πέλματα, πρέπει να αναφέρεται άμεσα στο θεράποντα ιατρό. Πόδια που ελέγχονται καθημερινά δεν εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα, ή και αν ακόμα εμφανίσουν, έχουν πολλές πιθανότητες για πλήρη θεραπεία. Εφόσον οι ασθενείς ελέγχονται κάθε μέρα για τυχόν έλκη ή αλλαγή του χρώματος (προς το σκούρο) και αναφέρονται αμέσως στον ιατρό τους, η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να τους απαλλάξει από τον κίνδυνο του ακρωτηριασμού».

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη προτείνουν την οργάνωση φροντίδας για το διαβητικό πόδι ως το μόνο αποτελεσματικό μέσο μείωσης των ακρωτηριασμών. Η οργάνωση φροντίδας αρχίζει από τα προγράμματα πρόληψης σε όλο το διαβητικό πληθυσμό.

«Η φροντίδα για το διαβητικό πόδι θα πρέπει να περιλαμβάνει και την ίδρυση Ιατρείων Διαβητικού Ποδιού σε δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια νοσοκομεία», υπογραμμίζει ο κ. Μανές.

Στην Ελλάδα έχει εκπαιδευτεί ένας σημαντικός αριθμός ιατρών και νοσηλευτών που έχουν στελεχώσει Ιατρεία Διαβητικού Ποδιού στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και σε πολλές άλλες πόλεις (Θήβα, Χαλκίδα, Λαμία, Λάρισα, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Πρέβεζα, Αγρίνιο, Καλαμάτα, Σπάρτη, Κύθηρα, Ηράκλειο Κρήτης, Ρόδος, Ικαρία, Λήμνος).

Απλές συμβουλές που, αν εφαρμοστούν από τα άτομα με Διαβήτη, σώζουν πόδια

• Δεν περπατάμε ποτέ ξυπόλυτοι.
• Ελέγχουμε κάθε βράδυ τα πόδια μας για μικροαμυχές, πληγές ή αλλαγή του χρώματος των δακτύλων.
• Χρησιμοποιούμε καθρεφτάκι για να ελέγξουμε τα πέλματα αν υπάρχουν πληγές.
• Ελέγχουμε τα παπούτσια αν υπάρχει καμιά ραφή ή κανένα καρφί που μπορεί να προκαλέσει τραύμα.
• Δεν πλησιάζουμε τα πόδια σε θερμαντικά σώματα (υπάρχει κίνδυνος εγκαυμάτων). Πλένουμε τα πόδια με χλιαρό νερό κάθε βράδυ.
• Αν τα πέλματα είναι ξηρά χρησιμοποιούμε ειδικούς αφρούς, όχι βαζελίνη.
• Κόβουμε τα νύχια σε ευθεία γραμμή ώστε να μην υπάρχουν αιχμές που τραυματίζουν τα πόδια μας.
• Δεν αφαιρούμε τους κάλους μόνοι μας. Απευθυνόμαστε πάντα σε εξειδικευμένο προσωπικό.

Το κόστος του διαβήτη

Σύμφωνα με την πρόεδρο της Επιτροπής Ερευνών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), Ελπίδα Πάβη, ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σήμερα ένα από τα μείζονα προβλήματα δημόσιας υγείας, τόσο στις ανεπτυγμένες, όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Λόγω της υψηλής συχνότητας εκδήλωσης αλλά και των αναγκών των πασχόντων, ο δαιβήτης τύπου ΙΙ ευθύνεται για σημαντικές υγειονομικές δαπάνες στα συστήματα υγείας. Επιβαρύνει το σύστημα υγείας στην Ελλάδα με περίπου 1 δισ. ευρώ. Μελέτες για την Ελλάδα δείχνουν ότι το μέσο άμεσο ιατρικό κόστος ανά ασθενή ανά έτος ανέρχεται σε περίπου 1.300 € μη συμπεριλαμβανομένου του κόστους των επιπλοκών. Το κόστος αυτό διαφοροποιείται σε 983 € για ασθενείς με ρυθμισμένο διαβήτη, και σε 1.570 € για τους μη ρυθμισμένους διαβητικούς. Αν συμπεριληφθούν οι επιπλοκές, το κόστος αυξάνεται σε περίπου 2.900 €.

Ειδικότερα, για το διαβητικό πόδι, το κόστος μπορεί να γίνει δυσβάστακτο για κάθε σύστημα υγείας, καθώς αναπαράγεται συνεχώς εξαιτίας πολλών σημαντικών παραμέτρων, όπως η μακροχρόνια παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο, τα έξοδα αποκατάστασης, η αυξημένη ανάγκη οικιακής φροντίδας και κοινωνικών υπηρεσιών, η απώλεια θέσεων εργασίας και η πρόωρη συνταξιοδότηση.

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το άμεσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή με διαβητικό πόδι είναι περίπου 6.143 €, χωρίς να υπολογίζεται το έμμεσο κόστος, δηλαδή ανικανότητα για εργασία, επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου κ.τ.λ., ενώ το κόστος θεραπείας του απλού διαβητικού ασθενούς είναι 5 φορές μικρότερο, δηλαδή 1.299 €. Το συνολικό ετήσιο κόστος από τα έλκη στη χώρα μας ανέρχεται στα 300 εκατομμύρια €.

Ταυτόχρονα, το κόστος του ακρωτηριασμού κάτω άκρου (κάτω από το γόνατο) ανέρχεται σε περίπου 30 – 60.000 €, ανάλογα με το μέρος του ποδιού που θα αποκοπεί, τη στιγμή που κάθε χρόνο πραγματοποιούνται σε ελληνικό έδαφος 2.000 – 3.000 ακρωτηριασμοί. Επιπλέον, το συνολικό ετήσιο κόστος του διαβητικού ποδιού χωρίς ακρωτηριασμό ανέρχεται σε 200-250 εκατομμύρια €. Για όλους αυτούς τους λόγους, υψίστης σημασίας είναι η σωστή πρόληψη, καθώς από την εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων πρόληψης – μείωσης των ακρωτηριασμών το ετήσιο οικονομικό όφελος θα ανερχόταν σε περίπου 50 εκατομμύρια €.

Σύμφωνα με την κ. Πάβη ο διπλός στόχος που είναι η αύξηση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, με ταυτόχρονη μείωση του κόστους, θα επιτευχθεί μέσα από μια ολοκληρωμένη παροχή φροντίδας των διαβητικών ατόμων, που αφορά τόσο στην οργάνωση της υποστήριξης του ασθενή, όσο και στην ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών, των νεότερων φαρμάκων με καινοτόμους μηχανισμούς δράσης, με βάση την επιστημονική τεκμηρίωση.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr