Άσθμα: Μια νόσος που αφορά όλες τις ηλικίες και όλες τις εποχές

Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών (των βρόγχων, των σωλήνων δηλαδή που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες). Η χρόνια φλεγμονή σε συνδυασμό με την αυξημένη ευαισθησία των βρόγχων σε διάφορα ερεθίσματα (βρογχική υπεραντιδραστικότητα), οδηγεί σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια που χαρακτηρίζονται από συριγμό, δύσπνοια, βάρος στο στήθος και βήχα. Τα παραπάνω συνδυάζονται συχνά με απόφραξη των αεραγωγών που αναστρέφεται είτε αυτόματα ή μετά από θεραπευτική παρέμβαση.

Πόσο συχνό είναι το άσθμα στην Ελλάδα;
Το άσθμα είναι μια συχνή πάθηση. Σύμφωνα με την πρόσφατη επιδημιολογική έρευνα της Ομάδας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, 8,6% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα έχει άσθμα. Η συχνότητα του άσθματος αυξάνεται με την ηλικία [Εικόνα 1].

Στο χάρτη της γεωγραφικής κατανομή της νόσου, φαίνεται ότι το άσθμα είναι συχνότερο στην Αττική, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω άσθμα;
Το άσθμα εκδηλώνεται συνήθως με παρατεινόμενο βήχα, συριγμό, βάρος στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί έχουν εποχιακή κατανομή (συνήθως άνοιξη-φθινόπωρο) ή να παρατηρούνται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Χαρακτηριστικά, τα συμπτώματα του άσθματος εμφανίζονται τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνα, ερεθιστικές ουσίες ή ψυχρό αέρα, κατά τη διάρκεια της άσκησης ή μετά από λήψη φαρμάκων (όπως οι β-αποκλειστές, η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη).

Η διάγνωση του άσθματος βασίζεται στο ιστορικό και τη συμβατή κλινική εικόνα. Η τεκμηρίωση απαιτεί να διαπιστωθεί σημαντική αναστρεψιμότητα στη σπιρομέτρηση (μετά από θεραπεία με χορήγηση βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ροόμετρο και να αξιολογηθεί η διακύμανση της μέγιστης εκπνευστικής ροής αέρα (PEF). Σε περιπτώσεις διαγνωστικής δυσκολίας χρησιμοποιούνται δοκιμασίες πρόκλησης στις οποίες χρησιμοποιούνται ειδικές εισπνεόμενες ουσίες που προκαλούν βρογχόσπασμο (όπως η μεταχολίνη, η μαννιτόλη και η ισταμίνη) ή ειδικές δοκιμασίες άσκησης για το άσθμα σε αθλητές. Όταν οι ασθενείς με άσθμα εμφανίζουν ιστορικό αλλεργίας πρέπει να υποβάλλονται σε ειδικά αλλεργικά τεστ με σκοπό την ταυτοποίηση αυτών των παραγόντων, ώστε να ληφθούν μέτρα αποφυγής ή να αντιμετωπιστούν κατάλληλα.

Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα το άσθμα;
Η πρώτη θεραπευτική παρέμβαση για το άσθμα είναι η αποφυγή των αλλεργιογόνων και της έκθεσης σε εισπνεόμενους ερεθιστικούς παράγοντες, όπως ο καπνός του τσιγάρου. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα που συνήθως δίνονται με τη μορφή εισπνοών και διακρίνονται σε ανακουφιστικά και ρυθμιστικά. Όλοι οι ασθενείς με άσθμα θα πρέπει να έχουν διαθέσιμο ένα εισπνεόμενο ανακουφιστικό φάρμακο, με συνηθέστερη επιλογή τους β2-διεγέρτες ταχείας έναρξης δράσης. Η βάση της ρυθμιστικής θεραπείας του άσθματος είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, που θα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά από όλους τους ασθενείς με επίμονο άσθμα. Άλλα ρυθμιστικά φάρμακα είναι οι β2-διεγέρτες μακράς δράσης, η μοντελουκάστη και η θεοφυλλίνη. Οι ασθενείς με σοβαρό άσθμα που δεν ελέγχεται με τα προηγούμενα φάρμακα μπορεί να λαμβάνουν κορτικοστεροειδή από το στόμα στη χαμηλότερη δυνατή δόση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει διαθέσιμο και ένα μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι της IgE, το omalizumab, το οποίο έχει ένδειξη για ασθενείς με σοβαρό αλλεργικό άσθμα.

Τι είναι το σοβαρό άσθμα;
Το σοβαρό άσθμα αφορά μια μικρή ομάδα ασθενών που η νόσος τους δεν μπορεί να ελεγχθεί παρά τη συνήθη θεραπεία, η οποία κατά κανόνα περιλαμβάνει υψηλές δόσεις εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών. Για να αποφασίσουμε ότι ένας ασθενής πάσχει από σοβαρό άσθμα πρέπει να έχουμε διασφαλίσει ότι λαμβάνει σωστά τη θεραπεία του και να έχουμε αποκλείσει άλλες διαγνώσεις, να έχουμε θεραπεύσει νοσήματα που μπορεί να επηρεάζουν το άσθμα (π.χ. γαστροισοφαγική παλινδρόμηση, χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, άγχος/κατάθλιψη) και να έχουμε ελέγξει την έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον. Τέτοιοι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται σε ειδικό κέντρο με εμπειρία στο σοβαρό άσθμα και για τουλάχιστο 6 μήνες.

Που μπορεί κανείς να βρει πληροφορίες για ασθενείς με άσθμα στο διαδίκτυο;
Η ιστοσελίδα www.myasthma.gr έχει δημιουργηθεί από ιατρούς – μέλη της Ομάδας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας που έχουν μεγάλη εμπειρία στο άσθμα σε όλα τα επίπεδα της φροντίδας του. Στόχος είναι η παροχή έγκυρων πληροφοριών για τη νόσο στους ασθενείς και τους συγγενείς τους. Υπάρχει η δυνατότητα να στείλει οποιοσδήποτε τις απορίες του σχετικά με το άσθμα και να πάρει έγκυρες κατευθύνσεις από ειδικούς ανώνυμα και άμεσα.

Οι ασθενείς με άσθμα πρέπει να απευθύνονται στον ειδικό ιατρό που είναι πνευμονολόγος και μπορεί να διαχειριστεί τη νόσο τους και να επιλέξει τη βέλτιστη θεραπευτική προσέγγιση γι’ αυτούς.

Ξένη δημοσίευση