Καθημερινές δυσκολίες των ασθενών με άνοια στο σημερινό σύστημα υγείας

Η άνοια είναι μια μείζων νοητική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έκπτωση σε μια ή σε περισσότερες από τις νοητικές λειτουργίες, που έχει ως αποτέλεσμα τη λειτουργική διαταραχή στην καθημερινή ζωή. Είναι συνήθως προοδευτική και μη αναστρέψιμη και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων αιτίων -συχνά σε συνδυασμό- από τις οποίες η νόσος Αλτσχάιμερ(ΝΑ) είναι η περισσότερο συχνή.

Οι άνοιες αποτελούν μία από τις πρώτες 10 αιτίες που προκαλούν ανικανότητα στις αναπτυγμένες χώρες. Η άνοια προσβάλλει τουλάχιστον 150.000-200.000 στην Ελλάδα^1,2, 10 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη³ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 περίπου 6,7 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ θα έχουν νόσο Αλτσχάιμερ, και σχετίζεται με σημαντική σωματική, κοινωνική και ψυχιατρική αναπηρία των ασθενών και σημαντικό φορτίο και πίεση των μελών της οικογένειας που παρέχουν φροντίδα.

Επιπλέον, η ΝΑ και οι άλλες άνοιες καταλαμβάνουν την δεύτερη θέση στο σύνολο των εγκεφαλικών νόσων σε ότι αφορά την απώλεια λειτουργικών ετών ζωής εξαιτίας της αναπηρίας⁴ και είναι η 6η αιτία θανάτου στις ΗΠΑ⁵. Στην Ευρώπη, το συνολικό κόστος υγειονομικής φροντίδας σχετικής με την άνοια είναι τουλάχιστον 170 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, χωρίς να περιλαμβάνονται έμμεσα κόστη και κόστη νεαρών ασθενών με άνοια⁶, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων ξοδεύεται για την φροντίδα σε ιδρύματα.

Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για τα πλεονεκτήματα της πρώιμης διαγνωστικής εκτίμησης, θεραπείας και κοινωνικής υποστήριξης, το ποσοστό διάγνωσης και θεραπείας ασθενών με άνοια παρουσιάζει σημαντική διακύμανση στην Ευρώπη⁷. Οι γενικοί ιατροί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση, διάγνωση και αντιμετώπιση ασθενών με άνοια.

Σε πολλά Κέντρα έχουν σχηματιστεί ομάδες ειδικών για να διευκολύνουν την αντιμετώπιση των πολύπλοκων αναγκών ασθενών και περιθαλπόντων κατά την εξέλιξη της άνοιας. Ο νευρολόγος και άλλοι ειδικευμένοι ιατροί παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις ομάδες και κλινικές άνοιας μαζί με άλλους επαγγελματίες με ειδική εκπαίδευση στην άνοια.

To υπουργείο Υγείας οργάνωσε μία ομάδα εργασίας για την διατύπωση κατευθυντήριων οδηγιών που έχουν βάση τις οδηγίες του EFNS του 2000, του 2007 και του 2010, αλλά έχουν προστεθεί και πρόσφατες οδηγίες άλλων συμβουλίων από όλο τον κόσμο. Επίσης έχουν συζητηθεί σε δύο συναντήσεις της ομάδας εργασίας 29/1 και 20/2/2014⁸.

Η χρήση των γενοσήμων είναι μια πραγματικότητα και στην Ελλάδα όπως σε όλες τις χώρες του κόσμου. Δυστυχώς χρειάζεται μερικές φορές να τα διακόψουμε λόγω μη αποτελεσματικότητας.
Έχουμε επενδύσει πολλές ελπίδες στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Ελπίζουμε ότι με την ανάλογη εκπαίδευση γιατρών αλλά και ασθενών οι υπηρεσίες Υγείας στη χώρα μας θα αναβαθμιστούν γρήγορα.

Κάθε μεγάλη αλλαγή φέρνει αναστάτωση. Το όριο συνταγογράφησης έχει φοβίσει λίγο τους γιατρούς, αλλά πιστεύω ότι γρήγορα θα προσαρμοσθούμε.

Η πλέον πρόσφατη καινοτομία όσον αφορά στα θεραπευτικά σκευάσματα για τη Νόσο Αλτσχάιμερ είναι το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg, το οποίο έλαβε έγκριση κυκλοφορίας τον Ιανουάριο του 2013 και πρόσφατα έλαβε και τιμή. Εκκρεμεί πλέον μόνο η εισαγωγή του στη θετική λίστα προκειμένου να αποζημιώνεται από τα ταμεία, η οποία και αναμένεται να γίνει άμεσα.

Το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg αποτελεί μία υψηλότερη δόση της οποίας εφάμιλλη δεν υπάρχει στις από του στόματος χορηγούμενες μορφές και η οποία, χάρη στη δοσο-εξαρτώμενη αποτελεσματικότητα της ριβαστιγμίνης, παρέχει σημαντικά μεγαλύτερο θεραπευτικό όφελος σε σχέση με τις ως τώρα υπάρχουσες μορφές εξασφαλίζοντας μάλιστα παράλληλα πολύ καλή ανοχή και ασφάλεια.

Συγκεκριμένα το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg όπως έδειξε και η διπλή τυφλή μελέτη έγκρισής του, παρέχει διπλάσιο αποτέλεσμα σε σχέση με το διαδερμικό αυτοκόλλητο των 9,5 mg στην καθυστέρηση επιδείνωσης της νοητικής λειτουργίας και των καθημερινών δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου μπορεί να παρέχει μια μοναδική νέα θεραπευτική δυνατότητα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της Νόσου Alzheimer, συμβάλλοντας σημαντικά στη διατήρηση των ασθενών πιο λειτουργικών και πιο αυτόνομων για περισσότερο χρόνο.

* Η Μάγδα Τσολάκη, είναι καθηγήτρια Νευρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συγγενών Διαταραχών.

Βιβλιογραφία:

[1] Tsolaki M., Fountoulakis C., Papageorgiou D., Kazis A. Prevalence and Incidence of dementia in Greek Population. Am J Alzheimer’s Disease 1999;14:138-148.

[1] Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και συναφών διαταραχών: Η Άνοια στην Ελλάδα σήμερα. ΑDI 2012

[1] Andlin-Sobocki P, Jonsson B, Wittchen H-U, Olesen J. (2005). Cost of disorders of the brain in Europe. European Journal of Dementia, 12, 1–27.

[1] Olesen J, Leonardi M. (2003). The burden of brain diseases in Europe. European Journal of Neurology, 10, 471–477.

[1] Heron M. Deaths: leading causes for 2010. Natl Vital Stat Rep. 2013 Dec;62(6):1-97.

[1] Jonsson L, Berr C. (2005). Cost of dementia in Europe. European Journal of Neurology, 12, 50–53.

[1] Waldemar G, Phungh KTT, Burns A, Georges J, Hansen FR, Iliffe S, Marking C, Olde-Rikkert M, Selmes J, Stoppe G, Sartorius N. (2007). Access to diagnostic evaluation and treatment for dementia in Europe. International Journal of Geriatric Psychiatry, 22, 47-54.

[1] Επιτροπή για τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της Άνοιας στην Ελλάδα, 3/1/2014

health.in.gr