Εξατομικευμένη θεραπεία: Η «φυσική» προσέγγιση της Ιατρικής

Ο Δρ Μιχαήλ Παπαχαραλάμπους, Ειδικός Παθολόγος και Επιστημονικός Διευθυντής της Ορθοβιοτικής μιλά για την εξειδίκευση του στην Ειδική Παθολογία που έστρεψε την προσοχή του στην Προληπτική Ιατρική, εστιάζοντας στην αντιγήρανση, τη φυσική θεραπεία για την κούραση, την ημικρανία, την ινομυαλγία, τη χοληστερόλη, τις διανοητικές και ορμονικές διαταραχές.

Βιώσατε μεγάλη αντίδραση από τους ομότιμούς σας όσον αφορά τη χρήση bioidentical ορμονών και την Αναγεννητική ιατρική;
Η ανταπόκριση ήταν κατά κύριο λόγο θετική όταν ο καθένας ξεχωριστά πάρει το χρόνο του για να «ενώσει τις τελείες» ή να συζητήσει πρόσωπο με πρόσωπο. Ενώ η όλη ιδέα πίσω από μια πιο «φυσική» προσέγγιση της ιατρικής φαίνεται καλή εκ πρώτης όψεως, πρέπει να υποστηριχθεί επιστημονικά και ιατρικά για να είναι επαρκής και ευρέως αποδεκτή. Η ισχύς χάνεται όταν διαλαλούνται «φυσικές» ιατρικές θεραπείες μα αποτυγχάνουν να φέρουν αποτελέσματα. Κάθε καινούρια προσθήκη στον τομέα της υγείας λειτουργεί και χαίρει αποδοχής όταν τα αποτελέσματα μπορούν να αναπαραχθούν με αξιοπιστία. Προσπαθούμε να συνεργαστούμε με ανοιχτόμυαλους γιατρούς διότι κάποιοι αντιστέκονται στην καινοτομία αδιαφορώντας για τη λογική και τα καλά αποτελέσματα.

Εξηγείστε, σας παρακαλώ, το όρο φυσιολογικός κλονισμός
Όπως γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος, φυσιολογία είναι η μελέτη της λειτουργίας του σώματος. Η λογική σκέψη εδώ είναι ότι φυσιολογικός κλονισμός είναι η αδυναμία του σώματος να λειτουργήσει σωστά. Ενώ υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους συμβαίνει αυτό, ο πρωταρχικός στον οποίο επικεντρωνόμαστε είναι ο φυσιολογικός κλονισμός που σχετίζεται με την ηλικία. Είναι αναπόφευκτο γεγονός το ότι όσο μεγαλώνουμε, διάφορες λειτουργίες του σώματος φθίνουν με την πάροδο του χρόνου χάρη στη φυσική φθορά που βιώνουμε καθημερινά.

Τί είναι η αποκαταστατική προσέγγιση;
Εν συντομία, μπορούμε να την περιορίσουμε σε δύο έννοιες. Η πρώτη είναι η προληπτική προσέγγιση αντί της αντιδραστικής. Πολλά δημοφιλή φάρμακα και επιλογές θεραπείας, σήμερα, επικεντρώνονται στην αντιδραστική προσέγγιση αντί της προληπτικής. Κάποιος παθαίνει έμφραγμα ή διαβήτη τύπου ΙΙ και τότε θέτονται τα γρανάζια σε κίνηση για να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε με αυτό το θέμα. Αυτό είναι σα να σβήνεις φωτιά αφήνοντάς τη να καίει πιο σιγά αντί να προσπαθήσεις να προλάβεις, εξαρχής, τη φωτιά. Αυτή η προσέγγιση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι κάποιες προσεγγίσεις αντιδραστικής θεραπείας επικεντρώνονται σε φάρμακα και μπορεί να επιφέρουν δικές τους παρενέργειες. Εν τέλει, ο στόχος είναι να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε το οτιδήποτε από το να συμβεί παρά να το αφήσουμε να γίνει. Το να προλαμβάνουμε επικίνδυνα γεγονότα βοηθά όχι μόνο στο να σώσουμε ζωές αλλά να μειώσουμε, επίσης, το κόστος, καθώς η αντιδραστική προσέγγιση είναι από τη φύση της πιο ακριβή και δύσκολη να την ελέγξουμε. Είναι πιο εύκολο να φτιάξουμε μικρές διαρροές σε ένα φράγμα από το να σταματήσουμε την καταστροφή που θα συνέβαινε αν το φράγμα έσπαγε.
Το δεύτερο μέρος ασχολείται με την προσπάθεια να χρησιμοποιούμε, ως επί το πλείστον, ό,τι ήδη υφίσταται στο σώμα για να προλάβουμε τυχόν ατυχήματα. Ενώ αυτό φαίνεται σαν ισοπεδωτική κατηγοριοποίηση, έρχεται να αντικρούσει την εξαιρετική πολυπλοκότητα των συστημάτων που λειτουργούν στο σώμα μας, ειδικά τα ορμονικά συστήματα, που μας κρατούν υγιείς. Στο ορμονικό μέτωπο, που περιλαμβάνει πολλές περιοχές για να τις απαριθμήσουμε, περιλαμβάνονται η υγεία της καρδιάς και των μυών, βοηθώντας να κρατηθεί η αντίδραση της ινσουλίνης υπό έλεγχο, διατηρώντας την πυκνότητα των οστών ψηλά, βοηθώντας να διατηρηθεί η νοητική λειτουργία μέσω των πολλών νευροπροστατευτικών λειτουργιών των ορμονών, και πολλά ακόμα. Το μόνο που πρέπει να κάνει κάποιος, είναι να παρατηρήσει όλες τις σημαντικές λειτουργίες των ορμονών στην καθημερινή ζωή και να σκεφτεί τί θα συμβεί καθώς μειώνονται.
Ένας απλός τρόπος να καταλάβει κανείς τί κάνουμε με την αποκατάσταση του σώματος είναι με απλά παραδείγματα. Όταν το σώμα μας δεν μπορεί να παράγει ινσουλίνη, αποκαθιστούμε ινσουλίνη. Αν το σώμα μας δεν μπορεί να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες, αντιμετωπίζεται ανάλογα. Αν έχουμε προβλήματα οράσεως, χρησιμοποιούμε γυαλιά που βοηθούν στην αποκατάσταση της οράσεως στο καλύτερο δυνατό επίπεδο. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, είναι να αποκαταστήσουμε τη βέλτιστη λειτουργικότητα των ποικίλων συστημάτων του σώματός μας.

Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε την θεωρία σας για τη θεραπεία της χοληστερόλης με ορμονική εξισορρόπηση;
Η θεωρία πίσω από την εξομάλυνση της χοληστερίνης είναι μια απλή αλυσίδα αίτιου και αποτελέσματος. Η διαδικασία καθεαυτή είναι εξαιρετικά πολύπλοκη με, φαινομενικά, αναρίθμητες ενδιάμεσους και βήματα, αλλά για επεξηγηματικούς λόγους μπορεί να διαχωριστεί εύκολα. Το πιο βασικό πράγμα που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι είναι πολύ σημαντικό να μην «θεραπεύσουμε» την χοληστερίνη. Η χοληστερίνη είναι μια ζωτική ουσία, χωρίς την οποία δεν θα επιβιώναμε. Έχει πολλές εφαρμογές στην υγεία του σώματός μας και μια πολύ σημαντική είναι η θέση της ως προάγγελος των στεροειδών ορμονών (π.χ. οιστρογόνα, προγεστερόνη, τεστοστερόνη). Η αύξηση της χοληστερίνης είναι κάτι που μπορεί να συμβεί στην πλειοψηφία του πληθυσμού.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η χοληστερίνη αυξάνεται σε πολλά φυσιολογικά περιστατικά ρουτίνας. Είναι μια αύξηση που επιτρέπει στο σώμα να λειτουργεί κανονικά μέσα από διάφορες δυσκολίες. Εγκυμονούσες, παιδιά στην ανάπτυξη, αθλητές που προπονούνται σκληρά, ακόμα και άνθρωποι με σοβαρές λοιμώξεις έχουν ανεβασμένα επίπεδα χοληστερίνης. Οπότε το να κοιτάμε τη χοληστερίνη ως ονομαστική αξία δεν μας δίνει καλή προοπτική.
Αυτό συμβαίνει επειδή η παραγωγή ορμονών φθίνει και κάμπτεται με την ηλικία ή εξαιτίας διάφορων άλλων θεμάτων, και αυτό ενεργοποιεί έναν αντισταθμιστικό μηχανισμό, μέσα στο σώμα, ο οποίος αυξάνει τη χοληστερίνη προσπαθώντας να αυξήσει τα επίπεδα των ορμονών. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη «δομικών υλικών» καθεαυτή όσο το σε τί μετατρέπονται τα εν λόγω «δομικά υλικά». Όταν τα ορμονικά επίπεδα αποκαθιστώνται και διατηρούνται σε ιδανικά επίπεδα, η αιτία της ανεβασμένης χοληστερίνης φεύγει από το προσκήνιο και τα επίπεδα ομαλοποιούνται.
Ανά πάσα στιγμή, να θυμάστε ότι η χοληστερίνη δεν είναι κακή. Δεν υπάρχει καλή και κακή χοληστερίνη. Μόνο χοληστερίνη. Ένα βασικό παράδειγμα είναι η αθηροσκλήρωση (στένωση αιμοφόρων αγγείων), ή πιο συγκεκριμένα η συγκέντρωση αθηροσκληρωτικής πλάκας στα αιμοφόρα αγγεία. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι αυτό είναι κάτι κακό, αλλά κανένας δεν μπορεί να αιτιολογήσει αυτή τη διαδικασία γιατί κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά. Ένα σημαντικό πράγμα να θυμάστε είναι ότι η αθηροσκληρωτική πλάκα δεν δημιουργείται αποκλειστικά από χοληστερίνη αλλά και από άλλα σημαντικά στοιχεία όπως το ασβέστιο και τα αιμοπετάλια. Φυσικά, κανένας δεν λέει ότι πρέπει όλοι να μειώσουμε τα αιμοπετάλια και το ασβέστιο, κι όμως βρίσκονται εκεί. Η πιο πιθανή εξήγηση, δεδομένων των ιδιοτήτων των στοιχείων που βρίσκονται στην αθηροκληρωτική πλάκα, είναι ότι προσπαθεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός επιδιόρθωσης ο οποίος, δυστυχώς, δυσλειτουργεί.
Είναι καλό ένα υψηλό ποσοστό χοληστερίνης; Φυσικά και όχι, τουλάχιστον στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο, η χοληστερίνη είναι ένα θερμόμετρο που μας δείχνει τί πάει στραβά. Αν το θερμόμετρο δείχνει υψηλή θερμοκρασία, «φτιάχνουμε» το θερμόμετρο για να μας δείξει χαμηλότερη θερμοκρασία έτσι ώστε να νιώσουμε καλύτερα; Ας ελπίζουμε ότι αυτό δεν θα γινόταν πράξη. Αντί αυτού, προσπαθούμε να φτιάξουμε ό,τι είναι αυτό που ανεβάζει τη θερμοκρασία. Η χοληστερίνη είναι ένας ανεκτίμητος βιοδείκτης που φανερώνει ότι κάτι δεν πάει καλά, μαζί με όλες τις υπόλοιπες λειτουργίες του.

Ποια είναι τα πιο σημαντικά διατροφικά συμπληρώματα που χρησιμοποιείτε;
Δεν υπάρχει κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα που να χρησιμοποιώ, προσωπικά, το οποίο να κατονομάζω ως πιο σημαντικό από οποιοδήποτε άλλο. Κάθε άτομο έχει μια ομάδα «πιο σημαντικών» στοιχείων που χρειάζεται ο καθένας σε ποικίλα επίπεδα ανάλογα με τις ελλείψεις που έχουν, οι οποίες – επίσης – αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της προσέγγισης, εκτός του ότι είναι εξατομικευμένη, είναι το γεγονός ότι τα πάντα συνεργάζονται. Οι ορμόνες μας υφίστανται ως τεράστιες αλυσίδες αλληλοεξαρτώμενων μετατροπών και ως έχουν, κανένα στοιχείο δεν θα έπρεπε να παρατηρείται ξεχωριστά σε κενό, γιατί τέτοιο κενό δεν υπάρχει στο σώμα μας. Όλα τα διατροφικά συμπληρώματα και οι ορμόνες που παίρνω, συνεργάζονται για να αισθάνομαι αρκετά λιγότερο από την πραγματική μου ηλικία. Για παράδειγμα, δεν μπορώ να πω ποια ορμόνη είναι πιο σημαντική γιατί παίρνω δεϋδροεπιανδροστερόνη, πρεγνενολόνη, τεστοστερόνη και προγεστερόνη, αλλά είναι αδύνατο να πω ποια είναι πιο σημαντική γιατί δουλεύουν όλες μαζί σαν ομάδα.

Πιο θεωρείτε το μεγαλύτερο πρόβλημα στη συμβατική ιατρική σήμερα και τί μήνυμα θέλετε να στείλετε στους γιατρούς;
Η πιο σημαντική άποψη που θα έπρεπε να λαμβάνεται, πάντα, σοβαρά είναι να διατηρούμε ανοιχτό μυαλό και να αναλύουμε όλα τα γεγονότα. Ισοπεδωτικές κατηγοριοποίησεις που γίνονται από ειδικούς θα πρέπει, πάντα, να αναλύονται και να αμφισβητούνται, όχι λόγω κυνισμού ή υποψίας, αλλά επειδή ο έλεγχος των γεγονότων και η συζήτηση είναι αυτό που οδηγεί την έρευνα και την πρόοδο μπροστά. Ένα πολύ απλό παράδειγμα είναι μέσω του φόβου που έχουν πολλοί για τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Υποτίθεται ότι υπάρχουν αμέτρητα θέματα που σχετίζονται με τη χρήση τους, που κυμαίνονται από αυξημένο καρκίνο μέχρι εμφράγματα. Εν τούτοις, μια απλή και γρήγορη διερεύνηση σε τέτοιου είδους φιλολογία δείχνει πως αναφέρονται σε συνθετική προγεστερόνη ή μη-bioidentical οιστρογόνα τα οποία δεν είναι χημικά πανομοιότυπα με αυτά που είναι ήδη στο σώμα. Τέτοια στοιχεία υπηρετούν ως ανεπαρκή αντικατάστατα των πραγματικών ουσιών κι έτσι μπορούν να προκαλέσουν πολλά θέματα.
Παρόλα αυτά, λόγω της δημοσιογραφικής προσέγγισης στην διάδοση των πληροφοριών, τέτοιες πληροφορίες αναμεταδίδονται ως «οι ορμόνες είναι κακές για τον οργανισμό». Αυτό είναι, προφανώς, ψευδές. Το να έχουμε ανοιχτό μυαλό μας επιτρέπει να ακούμε τέτοιες πληροφορίες και να πηγαίνουμε μετά να τις ελέγξουμε από μόνοι μας, και μετά να φτάσουμε στο συμπέρασμα για το ποιο πράγμα μπορούμε να αντικρούσουμε αντί να το δεχτούμε λόγω ονομαστικής αξίας.
Το μέλλον ανήκει στην προληπτική ιατρική. Δυστυχώς, η ιατρική είναι πολύ επικερδής επιχείρηση και, τεχνικά, δεν αξίζει τον κόπο να έχουμε υγιή κόσμο. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να αλλάξουμε ριζικά την άποψή μας όσον αφορά το τί πρέπει να γίνει για την μεγαλύτερη αξία της κάθε χώρας, το λαό. Γιατί το πιο σημαντικό κομμάτι κάθε έθνους είναι ο λαός και δεν θα έπρεπε να τον βλέπουμε ως ένα νούμερο για το σκοπό της επιχείρησης. Δυστυχώς, είμαστε όμηροι της τεχνικής πρόοδοι και δεν λειτουργούμε ως πραγματικοί γιατροί, πλέον. Αντί να βάλουμε ένα στηθοσκόπιο ή ένα φωνενδοσκόπιο στο στήθος κάποιου για να ακούσουμε πώς χτυπάει η καρδιά ή πώς ανασαίνουν οι πνεύμονες, τους στέλνουμε κατευθείαν για ακριβές διαδικασίες όπως μαγνητικές τομογραφίες, υπερηχογραφήματα και αξονικές τομογραφίες.
Ενώ όλες αυτές είναι πολύ σημαντικές εφευρέσεις για την πρόοδο της ιατρικής, η προσωπική επαφή με τον ασθενή έχει χαθεί στη βιασύνη να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις συσκευές. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να διατηρούμε ανοιχτό μυαλό όταν έχουμε να κάνουμε με θέματα που βασανίζουν τους ανθρώπους.