Οι νέες διαγνωστικές τεχνικές της καρδιαγγειακής νόσου στο επίκεντρο του 16ου Συμποσίου Αθηροσκλήρωσης και Συναφών Παραγόντων Κινδύνου

Ως «επικίνδυνη» χαρακτηρίζεται η αθηρωματική πλάκα στη στεφανιαία αρτηρία με αυξημένο κίνδυνο ρήξης, με συνέπεια την πρόκληση εμφράγματος μυοκαρδίου. Αυτές οι υψηλού κινδύνου αθηρωματικές πλάκες εμφανίζουν συγκεκριμένα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά. Ειδικότερα, χαρακτηρίζονται από έναν πλούσιο νεκρωτικό πυρήνα με λεπτή ινώδη κάψα και αυξημένη φλεγμονή.

Για την εκτίμηση αυτών των χαρακτηριστικών διατίθενται σήμερα διάφορες μέθοδοι, όπως η ενδοστεφανιαία θερμογραφία, η οπτική συνεκτική τομογραφία (optical coherence tomography – OCT) και η εικονική ιστολογία. Ο συνδυασμός αυτών των τεχνικών αυξάνει τη διαγνωστική δυνατότητα για την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση αυτών των επικίνδυνων πλακών, με απώτερο στόχο τη μείωση του ποσοστού εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Τούτουζας, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η νέα μέθοδο μη επεμβατικής εκτίμησης της ευάλωτης αθηρωματικής πλάκας, μέσω της ακτινομετρίας μικροκυμάτων, έχει αναπτυχθεί από την Α’ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μπόλτον της Αγγλίας.

«Η κύρια απεικονιστική μέθοδος για την ανίχνευση αθηρωματικών αλλοιώσεων στις καρωτίδες είναι το υπερηχογράφημα. Εντούτοις, η μέθοδος αυτή δεν επιτρέπει την εκτίμηση των λειτουργικών χαρακτηριστικών των πλακών, που τις καθιστούν ‘ευάλωτες’. Η νέα μέθοδος μη επεμβατικής εκτίμησης της ευάλωτης αθηρωματικής πλάκας, μέσω της ακτινομετρίας μικροκυμάτων είναι μια αναίμακτη μέθοδος καταγραφής της θερμοκρασίας σε βάθος μέχρι περίπου 10 mm που εκλύεται από τους ανθρώπινους ιστούς. Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμοστεί τόσο πειραματικά και εμφανίζει πολύ καλή συσχέτιση με την θερμογραφία και την ιστολογία, όσο και κλινικά στην εκτίμηση των αθηρωματικών πλακών στις καρωτίδες ασθενών με στεφανιαία νόσο.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με καρωτιδική νόσο και ευάλωτες πλάκες έχουν χειρότερη πρόγνωση από ότι ασθενείς χωρίς χαρακτηριστικά ευάλωτων πλακών. Η ακτινομετρία μικροκυμάτων είναι μια απλή και μη επεμβατική μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρωτογενή πρόληψη από τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια», εξηγεί ο κ.Τούτουζας.

Στοιχεία από μελέτες στον ελληνικό πληθυσμό δείχνουν ότι μολονότι η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί τη συχνότερη καρδιογενή αιτία αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου μόνο οι μισοί ασθενείς αντιμετωπίζονται με την ενδεδειγμένη αντιπηκτική αγωγή και εξ’ αυτών μόνο οι μισοί επιτυγχάνουν σωστή αντιπηκτική προστασία.

Οι πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας προκρίνουν τη χρήση των νεώτερων αντιπηκτικών για την προστασία από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όμως η διείσδυση των νέων θεραπειών για την κολπική μαρμαρυγή εμποδίζεται από τις περιοριστικές πολιτικές στο χώρο της καρδιαγγειακής υγείας που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των ασθενών σε αυτές.

Από την άλλη πλευρά, η αύξηση της συχνότητας της υπέρτασης, όπως έδειξε και πρόσφατη δημοσίευση από μεγάλη μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, αλλά και της μέσης ηλικίας του ελληνικού πληθυσμού θα έχουν ως αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή.

Ο επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Τσιούφης αναφερόμενος στις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της υπέρτασης που θα συζητηθούν στο Συνέδριο, εξηγεί ότι σε πρόσφατη έρευνα που βασίζεται σε σύνθεση μελετών που διενεργήθηκαν παγκοσμίως και δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Journal of Hypertension δείχνει ότι η κατανάλωση καφέ δεν συσχετίζεται με μεταβολές στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, ούτε προδιαθέτει για μελλοντική ανάπτυξη υπέρτασης.

Ωστόσο, τα νεότερα δεδομένα απκαλύπτουν την ύπαρξη σχέσης μεταξύ του τόπου γέννησης και του κινδύνου ανάπτυξης στο μέλλον αρτηριακής υπέρτασης. Για παράδειγμα οι Αφροαμερικανοί έχουν περίπου 30% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν υπέρταση σε σχέση με άτομα μαύρης φυλής που μεταναστεύουν στις ΗΠΑ. Σε αυτό το εύρημα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η παχυσαρκία μεταξύ των Αφροαμερικανών. Μια τέτοια συσχέτιση δε καταδεικνύεται στους λευκούς Αμερικανούς σε σχέση με λευκούς που μεταναστεύουν στις ΗΠΑ από την Ευρώπη.

Φαίνεται λοιπόν ότι όχι μόνο η παχυσαρκία συμβάλλει στην υπέρταση αλλά και η φυλή όταν αυτή μάλιστα συνοδεύεται από χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Επίσης σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μετανάστες στην Ελλάδα αφομοιώνουν τον κίνδυνο υπέρτασης που έχουν οι Έλληνες και η παχυσαρκία ειδικά όταν συνοδεύεται με χαμηλό βιοτικό επίπεδο αποτελούν σημαντικούς επιταχυντές ανάπτυξης υπέρτασης.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην στέβια, ένα γλυκαντικό που αντικαθιστά τη ζάχαρη και διαδίδεται ολοένα και περισσότερη η χρήση της, καθώς και στην σόγια και τα οφέλη της.

Η σόγια, μία τροφή που παραδοσιακά αποτελεί τη διατροφική βάση των ανατολικών λαών οι οποίοι ζουν με πολύ χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης και έχουν χαμηλά επίπεδα καρδιαγγειακής νόσου, έχει αποδειχθεί ότι επιφέρει τόσο άμεση μείωση χοληστερόλης όσο και έμμεση αντικαθιστώντας άλλα πρωτεϊνούχα φαγητά με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και δυνητικά κορεσμένα λιπαρά.

Τέλος, όσον αφορά τα λιπίδια θα αναλυθούν τα νεώτερα δεδομένα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των υπολιπιδαιμικών φαρμάκων. Με τις στατίνες να αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της υπολιπιδαιμικής φαρμακευτικής αγωγής, λίγα ακόμα φάρμακα έχουν δείξει όφελος επιβίωσης και μείωσης καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Το σημαντικότερο αυτών αποτελούν οι εθυλεστέρες των ω-3 λιπαρών οξέων τα οποία στη δοσολογία του 1 γραμμαρίου έχουν πάρει επίσημη ένδειξη για προστασία καρδιαγγειακών επεισοδίων και για μείωση τριγλυκεριδίων στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα συνταγογράφησης στην Ελλάδα, οι εθυλεστέρες των ω-3 λιπαρών οξέων έχουν αφαιρεθεί από τη λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων, αφήνοντας τον Έλληνα ασθενή να διαλέξει μεταξύ του να πληρώνει άλλα 28 ευρώ από τη τσέπη του ή να αυξήσει τις πιθανότητες ενός νέου καρδιαγγειακού επεισοδίου.