Γιατί «ξεφορτωνόμαστε» γρήγορα τα φθαρμένα χαρτονομίσματα;

Οι άνθρωποι στις καθημερινές συναλλαγές τους τείνουν να «ξεφορτώνονται» ταχύτερα τα χαρτονομίσματα που είναι φθαρμένα, ενώ κρατούν στο πορτοφόλι τους τα καλοδιατηρημένα, επιβεβαιώνει καναδική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Journal of Consumer Research.

Οι καθηγητές Φαμπρίτσιο Ντι Μούρο και Θίοντορ Νοουζγόρθι του Πανεπιστημίου Γκελφ του Οντάριο, διαπίστωσαν ότι όσο νεότερης κοπής είναι το χαρτονόμισμα, τόσο μεγαλύτερη η καθυστέρηση του κατόχου του να το χρησιμοποιήσει σε μια αγορά.

Τα «βρώμικα» και «καθαρά» χαρτονομίσματα προκαλούν στους καταναλωτές συναισθήματα αηδίας και υπερηφάνειας, αντίστοιχα. ««Η φυσική εμφάνιση του χρήματος μπορεί να αλλάξει την καταναλωτική συμπεριφορά. Οι καταναλωτές τείνουν να πιστεύουν ότι τα πολυχρησιμοποιημένα χαρτονομίσματα είναι μολυσμένα, ενώ τα κολλαριστά χαρτονομίσματα δίνουν ένα αίσθημα υπερηφάνειας σε αυτόν που τα έχει», εξηγούν οι ερευνητές.

Κατά τους Δρ Μούρο και Νοουζγουόρθι στους ανθρώπους δεν αρέσει ενδόμυχα να αγγίζουν πράγματα που άλλοι έχουν πιάσει αμέτρητες φορές. Αυτό το αίσθημα μεγιστοποιείται όταν το χαρτονόμισμα είναι βρώμικο και τσαλακωμένο, οπότε το πρώτο πράγμα που σκέπτονται είναι το «πασάρουν» σε κάποιον άλλο.

Οι ερευνητές κατέληξαν στα παραπάνω συμπεράσματα μετά από σειρά πειραμάτων που έκαναν. Οι εθελοντές έλαβαν διάφορα χαρτονομίσματα και σε συναλλαγές που πραγματοποίησαν διαπιστώθηκε η προτίμησή τους να «ξεφορτώνονται» αμέσως ένα φθαρμένο χαρτονόμισμα για να πληρώσουν ακόμη κι ένα μικρό ποσό, ενώ είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν το ακριβές αντίτιμο με κέρματα ή ένα καινούριο χαρτονόμισμα.

Όταν όμως οι εθελοντές αισθάνονταν ότι οι ερευνητές του παρακολουθούσαν, βίωναν κάποιου είδους πίεση και τότε έκαναν τις συναλλαγές τους πληρώνοντας με τα καινούρια χαρτονομίσματα.

«Το χρήμα μπορεί να είναι εξίσου ένα όχημα κοινωνικής χρησιμότητας, όσο είναι και οικονομικής», σχολιάζουν οι ερευνητές. «Τείνουμε να θεωρούμε το χρήμα ως μέσο για κατανάλωση και όχι ως προϊόν καθεαυτό, όμως στην πραγματικότητα το χρήμα υπόκειται στις ίδιες αντιλήψεις και προκαταλήψεις, όπως και τα προϊόντα που αγοράζονται με αυτό», προσθέτουν.

Μάλιστα οι δύο επιστήμονες διατυπώνουν και την θεωρία ότι αν οι ταμίες των τραπεζών δίνουν στους πελάτες συνεχώς καινούρια χαρτονομίσματα, αυτό θα αποθαρρύνει την κατανάλωση στην οικονομία, ενώ προφανώς το αντίστροφο (τόνωση της κατανάλωσης και πιο γρήγορη κυκλοφορία του χρήματος) θα γίνει, αν τα περισσότερα χαρτονομίσματα που κυκλοφορούν είναι φθαρμένα και βρώμικα.