Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθά στη χημική και ψυχολογική απεξάρτηση από το κάπνισμα

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθά στη χημική και ψυχολογική απεξάρτηση από το κάπνισμα

Η αντικαπνιστική νομοθεσία συνδυαστικά με τη νέα τάση για υγιεινό τρόπο διαβίωσης, έχουν ωθήσει το τσιγάρο «στο πυρ το εξώτερο»! Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί, άραγε, την ιδανική εναλλακτική λύση για όσους δεν θέλουν να σταματήσουν να καπνίζουν ή για όσους αδυνατόν να το κόψουν «μαχαίρι»;

Η αντικαπνιστική νομοθεσία συνδυαστικά με τη νέα τάση για υγιεινό τρόπο διαβίωσης, έχουν ωθήσει το τσιγάρο «στο πυρ το εξώτερο»! Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί, άραγε, την ιδανική εναλλακτική λύση για όσους δεν θέλουν να σταματήσουν να καπνίζουν ή για όσους αδυνατόν να το κόψουν «μαχαίρι»;

Ο καρδιολόγος Κωνσταντίνος Φαρσαλινός μίλησε στη Μαίρη Μπιμπή για το ηλεκτρονικό τσιγάρο και τη διαφορά του από τα κλασσικά προϊόντα καπνού, σε ποιους απευθύνεται, τα εμπορικά συμφέροντα πίσω από τη νέα αυτή μόδα, την διαμάχη καπνιστών-αντικαπνιστών και τον ρόλο της επιστήμης στην προστασία της υγείας καπνιστών και μη.

Κύριε
Φαρσαλινέ, το τελευταίο διάστημα έχουν δει το φως της δημοσιότητας τρεις ελληνικές μελέτες σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο και τις επιπτώσεις του στην υγεία ενεργών και παθητικών «ατμιστών». Που αποδίδετε το ενδιαφέρον επιστημόνων και κοινού για το εν λόγω προϊόν;

Το κάπνισμα είναι μια εξαιρετικά εθιστική συνήθεια, και είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να διακοπεί. Ακόμη και σήμερα που διαθέτουμε αρκετά φάρμακα εγκεκριμένα για την διακοπή του καπνίσματος, οι μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά επιτυχίας είναι χαμηλά, ακόμη και κάτω από 20% σε ένα έτος παρακολούθησης. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ένα προϊόν που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τόσο την χημική εξάρτηση (μέσω της πρόσληψης νικοτίνης) όσο και την ψυχολογική εξάρτηση (να απασχολεί ο χρήστης τα χέρια του, να εισπνέει και να εκπνέει «καπνό» κ.λπ.) από το κάπνισμα. Είναι μέχρι στιγμής το μοναδικό προϊόν που δεν περιέχει καπνό και θα μπορούσε να ενταχθεί σε μια στρατηγική ελάττωσης του κινδύνου από το κάπνισμα (harm-reduction). Θα έλεγα ότι οι επιστήμονες αργήσαμε να ασχοληθούμε με το θέμα αφού σήμερα ήδη υπάρχουν εκατομμύρια χρήστες, ενώ οι αρχές δημόσιας υγείας δεν έχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα για να αποφασίσουν πως θα ελέγξουν την ποιότητα και διάθεση αυτών των προϊόντων.

Τα αποτελέσματα των τριών ερευνών μοιάζουν αντικρουόμενα. (Να υπενθυμίσουμε ότι στη μελέτη που εκπονίσατε εσείς στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο καταλήξατε στο συμπέρασμα ότι τo ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν απειλεί την καρδιά. Η μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών καταλήγει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο βλάπτει τους πνεύμονες, και η μελέτη που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία των Πανεπιστημίων Θεσσαλίας και Κρήτης αποφαίνεται ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πιο ασφαλές για τους παθητικούς καπνιστές.) Αυτό οφείλεται στον σχεδιασμό των μελετών, στην σύσταση του κλινικού δείγματος ή στις παραμέτρους που έθεσε υπό εξέταση κάθε επιστήμονας;

Δεν θα έλεγα πως τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. Πέρα από το προφανές γεγονός πως η κάθε μελέτη εξέτασε κάτι διαφορετικό, το βασικό ερώτημα που πρέπει να θέσουμε ως επιστήμονες είναι αν το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο βλαβερό από τα συμβατικά τσιγάρα. Άλλωστε, στους καπνιστές απευθύνεται το ηλεκτρονικό τσιγάρο, ως εναλλακτική συνήθεια, κι όχι στον γενικό πληθυσμό. Εμείς σε αυτό το ερώτημα θέλαμε να απαντήσουμε, γι’αυτό κάναμε σύγκριση μιας ομάδας καπνιστών με μια ομάδα ατόμων που χρησιμοποιούσαν ηλεκτρονικό τσιγάρο. Άλλη μια μελέτη από Έλληνες επιστήμονες για τις επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Food and Chemical Toxicology έδειξε ότι η άμεση χρήση του δεν προκαλεί φλεγμονή, σε αντίθεση με το συμβατικό τσιγάρο. Μπορεί σε μελλοντικές μας μελέτες να βρούμε κάποιες δυσμενείς επιπτώσεις, αυτό που έχει σημασία όμως είναι το πως συγκρίνονται αυτές με τις ήδη γνωστές καταστρεπτικές συνέπειες των συμβατικών τσιγάρων. Οφείλω πάντως να παρατηρήσω πως μέχρι σήμερα καμιά μελέτη δεν έχει δείξει πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να είναι πιο βλαβερό από το συμβατικό τσιγάρο. Κι αυτό δεν αποτελεί έκπληξη αφού το συμβατικό τσιγάρο εκλύει πάνω από 4000 ουσίες με την καύση του, σε αντίθεση με το ηλεκτρονικό τσιγάρο που έχει τρία βασικά συστατικά και κάποια αρώματα, ενώ αντί για καύση εδώ έχουμε εξάτμιση υγρού σε σημαντικά χαμηλότερες θερμοκρασίες. Στη δική μας μελέτη μάλιστα φροντίσαμε να χρησιμοποιήσουμε υγρό που είχε προηγουμένως ελεχθεί από το εργαστήριο του Δημόκριτου (NOBACCO USA MIX) και στο οποίο δεν ανευρέθηκαν τοξικές για τον άνθρωπο ουσίες.

Το κλινικό δείγμα, που και στις τρεις περιπτώσεις ήταν μικρό, μας επιτρέπει να θεωρούμε τα αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση ασφαλή ή αποτελούν τη βάση για περαιτέρω διερεύνηση του θέματος;

Καμία μελέτη από μόνη της (ανεξάρτητα του δείγματος) δεν είναι αρκετή για να δώσει οριστικές απαντήσεις σε οποιοδήποτε επιστημονικό ζήτημα. Πιστεύω και ελπίζω πως κάναμε την αρχή και η ερευνητική δραστηριότητα θα ενταθεί στο άμεσο μέλλον. Ήδη κάνουμε κι εμείς κινήσεις ως προς αυτό.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι πίσω απ’ τη μόδα του ηλεκτρονικού τσιγάρου κρύβονται εμπορικά συμφέροντα. Μοιραία θα σκεφτόταν κανείς ότι και οι επιστημονικές μελέτες που τάσσονται υπέρ της ασφάλειας του, μπορεί να έχουν χρηματοδοτηθεί από εταιρείες που παρασκευάζουν τέτοια προϊόντα. Εσείς, πως σχεδιάσατε και υλοποιήσατε τη μελέτη σας;

Νομίζω πως είναι λάθος να δαιμονοποιούμε την χρηματοδότηση. Μην ξεχνάμε πως οι περισσότερες μελέτες στην ιατρική χρηματοδοτούνται από φαρμακευτικές εταιρίες, αυτό όμως δεν μειώνει τα αποτελέσματα και την χρησιμότητά τους. Οι έρευνες είναι πολυέξοδες, και χωρίς αυτή τη χρηματοδότηση θα είμασταν πολλά χρόνια πίσω. Ο κάθε επιστήμονας οφείλει να παρουσιάζει τα αποτελέσματα όπως ακριβώς είναι. Όσο αφορά την δική μας μελέτη, δηλώσαμε ρητά πως ούτε χρηματοδότηση είχαμε, ούτε κάποιο οικονομικό συμφέρον από την βιομηχανία του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Ελπίζουμε ότι στο μέλλον θα υπάρξει χρηματοδότηση για να συνεχιστεί η έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Θα συνεχίσουμε όμως να ανακοινώνουμε όλα τα αποτελέσματα, είτε θετικά είτε αρνητικά για το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Θα πρέπει οι χρηματοδότες να ρισκάρουν, και είναι αναγκασμένοι να αποδεχτούν πως μπορεί να προκύψουν αρνητικά αποτελέσματα που θα δημοσιευτούν. Έτσι όμως προχωράει η επιστήμη.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο σε όλες τις εκδοχές του, στην ελληνική αγορά δεν έχει επίσημη άδεια κυκλοφορίας απ’ τον ΕΟΦ. Πιστεύετε ότι είναι σωστό να προωθούνται προϊόντα χωρίς αδειοδότηση και κυρίως χωρίς να έχει αποφανθεί ακόμη η επιστήμη για το αν είναι επιβλαβή ή όχι; Μήπως και πάλι το εμπορικό κέρδος είναι σημαντικότερο, από την παροχή ενός εναλλακτικού τρόπου αποχής απ’ το κλασσικό τσιγάρο;

Εδώ θέτετε πολλά ζητήματα. Δεν γνωρίζω αν ο ΕΟΦ είναι το υπεύθυνο όργανο για την χορήγηση άδειας κυκλοφορίας για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, αφού δεν πωλείται ως φαρμακευτικό προϊόν. Το ζήτημα του ελέγχου και της ταξινόμησης του ηλεκτρονικού τσιγάρου απασχολεί όλο τον κόσμο κι όχι μόνο την Ελλάδα. Ο λόγος είναι πως μέχρι τώρα τα επιστημονικά δεδομένα ήταν πολύ λίγα. Από την άλλη, δεν έχω υπόψιν μου κάποιο προϊόν που να χρειάστηκε να μελετηθεί για 10 ή 20 χρόνια πριν κυκλοφορήσει στην αγορά. Όπως σε κάθε άλλο προϊόν, η κυκλοφορία του πρέπει να βασιστεί σε δεδομένα για την βραχυπρόθεσμη ασφάλειά του, και στην συνέχεια να παρακολουθείται και να μελετάται σχολαστικά η χρήση του με την πάροδο του χρόνου για να αποκτήσουμε δεδομένα για την μακροχρόνια χρήση του. Ειδικά για ένα προϊόν σαν αυτό, που κυκλοφόρησε όχι ως νέα «μόδα» αλλά ως υποκατάστατο μιας άκρως επικίνδυνης συνήθειας. Προσωπικά δεν με ενδιαφέρει το οικονομικό όφελος της οποιασδήποτε εταιρίας, με απασχολεί όμως τι θα γίνει με αυτούς που έχουν διακόψει το κάπνισμα με το ηλεκτρονικό τσιγάρο (όπως τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη μας) αν κάποια στιγμή απαγορευτεί η χρήση του. Ποιος θα αναλάβει την ηθική ευθύνη για αυτούς, όταν οι περισσότεροι θα επιστρέψουν στο συμβατικό τσιγάρο με τις γνωστές του συνέπειες; Αυτό έχει εξαιρετική σημασία. Πρέπει λοιπόν όλοι οι επιστήμονες να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί στις εκφράσεις μας, και να μιλάμε πάντα με επιστημονικά δεδομένα.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια σχετικά πρόσφατη «ανακάλυψη» (μόλις το 2003 εφευρέθηκε) και έχει τεθεί στο μικροσκόπιο των επιστημόνων ως προς τις επιπτώσεις του στην υγεία του ανθρώπου. Μήπως είναι πρόωρο να εξάγουμε συμπεράσματα, δεδομένου ότι τα κλασσικά προϊόντα καπνού (τσιγάρο, πούρα, πίπες κ.α.) κυκλοφορούν περισσότερο από έναν αιώνα και τα επιστημονικά συμπεράσματα για τις επιπτώσεις τους στον ανθρώπινο οργανισμό έχουν μελετηθεί σε βάθος;

Το κάπνισμα έχει πράγματι μελετηθεί για πολλά χρόνια. Το συμπέρασμα των μελετών όμως είναι πως οι συνέπειές του είναι καταστροφικές για την υγεία. Αυτό και μόνο πρέπει να μας οδηγήσει στην εξεύρεση εναλλακτικών μεθόδων ώστε να αποφύγουμε την έκθεση στο κάπνισμα. Από την άλλη, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο φαίνεται λιγότερο βλαβερό. Δεν έχουμε όμως μακροχρόνια δεδομένα. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε τις μελέτες βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων και να περιμένουμε μετά από αρκετά χρόνια χρήσης του να δούμε με ακρίβεια τις μακροχρόνιες επιπτώσεις.

Προσωπικά θεωρείτε ορθότερη την πρακτική της μη υιοθέτησης της συνήθειας του καπνίσματος ή της διακοπής του, απ’ τη χρήση υποκατάστατων όπως τσίχλες νικοτίνης, ηλεκτρονικό τσιγάρο και δερματικά επιθέματα;

Αναμφισβήτητα το προτιμότερο είναι να μην γίνει η αρχή. Από εκεί και πέρα, η επιστημονική σύσταση είναι να χρησιμοποιήσουμε τις ιατρικά αποδεδειγμένες μεθόδους διακοπής του καπνίσματος όπως φαρμακευτικά σκευάσματα και υποκατάστατα νικοτίνης. Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστές, το μεγαλύτερο ποσοστό δεν θέλει ή δεν μπορεί να διακόψει το κάπνισμα με αυτά τα μέσα. Σε αυτούς απευθύνεται το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Μπορεί να μην είμαστε ακόμη στο σημείο να το συστήσουμε επίσημα, οφείλουμε όμως να το μελετήσουμε διεξοδικά.

Ως επιστήμονας αλλά και ως άνθρωπος ποιο θεωρείτε ότι είναι το πρότυπο υγιούς διαβίωσης για τον σύγχρονο άνθρωπο; Πόσο εφικτές θεωρούνται οι υγιεινές επιλογές σε καθημερινό επίπεδο;

Δυστυχώς ο σημερινός τρόπος ζωής, οι συνθήκες των μεγάλων πόλεων αλλά και η μαζική παραγωγή με όσο το δυνατόν ελάχιστο κόστος στον τομέα των τροφίμων έχουν αρνητικές επιδράσεις στην υγεία. Θα πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε ώστε να επιλέγουμε κατάλληλη διατροφή και να ασκούμαστε όσο περισσότερο μπορούμε για να αποφύγουμε τις συνέπειες της σκληρής καθημερινότητας.

Στην διαμάχη καπνιστών – αντικαπνιστών ποια θέση παίρνετε; Είναι ρεαλιστικό να απαιτείται συνύπαρξη των δύο ομάδων, δεδομένων των τεκμηριωμένων παρενεργειών που έχει το κάπνισμα στην υγεία μας;

Είναι δικαίωμα του μη-καπνιστή να απαιτεί ένα περιβάλλον ελεύθερο καπνού για να αποφύγει τις αρνητικές συνέπειες του (παθητικού) καπνίσματος που άλλωστε δεν είναι και επιλογή του. Από την άλλη, οφείλουμε να σεβαστούμε την εξάρτηση του καπνιστή και την επιλογή του, αρκεί να μην επιβαρύνει τους άλλους. Είμαι κατά ακραίων ενεργειών και πιστεύω πως ο καπνιστής θα πρέπει να έχει τον χώρο του, σαφώς διαχωρισμένο όμως από τον αντίστοιχο χώρο μη-καπνιστών.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε μελλοντικά να αποτελέσει μονόδρομο στην επιλογή των προϊόντων καπνού;

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι προϊόν καπνού γιατί δεν περιέχει καπνό. Βέβαια, η νικοτίνη στο υγρό χρήσης προέρχεται από επεξεργασία καπνού, το ίδιο όμως συμβαίνει και με όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα νικοτίνης. Αυτό που βλέπω είναι πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε να καταταγεί στα προϊόντα ελάττωσης του κινδύνου από το κάπνισμα ώστε να απευθύνεται μόνο στους καπνιστές, όπως συμβαίνει και σήμερα.

health.in.gr

Sports in

O Τζόλης των 17 γκολ και η… αδικία του Πογέτ (vids)

Ο Γκουστάβο Πογέτ δεν έκανε σωστή διαχείριση στο ματς με τη Γεωργία και αυτό φαίνεται από τον Χρήστο Τζόλη, που είναι ο πιο φορμαρισμένος Έλληνας παίκτης αυτή τη στιγμή και ήταν εκτός αποστολής.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024