Η εξελικτική «διαμάχη» των δύο φύλων καθορίζει το ανάστημα

Για τις γυναίκες που προσπαθούν να διαιωνίσουν τα γονίδια τους, το χαμηλό ανάστημα είναι επιβοηθητικό. Για τους άνδρες, ισχύει το αντίθετο. Και το αποτέλεσμα; Ένας εξελικτικός αγώνας επικράτησης όπου κανένα από τα δύο φύλα δεν επιτυγχάνει τελικά το ιδανικό ύψος.

Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κρόνινγκεν στην Ολλανδία, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Biology Letters.

Η μελέτη δείχνει ότι μια εξελικτική μάχη μεταξύ των φύλων τα κρατά σε έναν φαύλο κύκλο διακυμάνσεων του ύψους μεταξύ των γενεών.

«Δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι όταν ένα χαρακτηριστικό είναι θετικό για το ένα φύλο, η επιλογή ή η εξέλιξη των ειδών απαραίτητα θα ευνοήσει αυτό το χαρακτηριστικό», εξηγεί ο Δρ Γκερτ Στουλπ. Κατά την ίδια λογική, τα χαρακτηριστικά που κάνουν κακό στο ένα φύλο αλλά όχι στο άλλα, μπορεί τελικά να μην εξαλείφονται από τη διαδικασία της φυσικής επιλογής. Αυτό μπορεί να ισχύει και στην περίπτωση των χαρακτηριστικών που αφορούν στην υγεία, όπως γενετικά στοιχεία ωφέλιμα για την υγεία του ενός φύλου να αυξάνουν την επιρρέπεια σε ασθένειες για το άλλο φύλο.

Η σημασία του αναστήματος
Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που έχουν χαμηλό ανάστημα τείνουν να αποκτούν περισσότερους απογόνους. Αντίθετα, ως προς την αναπαραγωγή καλύτερο αποτέλεσμα έχουν οι άνδρες με μέσο ανάστημα, σε σχέση με τους κοντούς ή ψηλούς.

Άνδρες και γυναίκες είναι σεξουαλικά διμορφικοί, δηλαδή υπάρχουν ξεκάθαρες σωματικές διαφορές στο μέγεθος και το σχήμα μεταξύ τους. Αλλά υπάρχει και κοινό γονιδιακό υλικό, δηλαδή η διαδικασία της εξέλιξης έχει περιορισμένα «εργαλεία» δημιουργίας του διμορφισμού. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διαμάχη στο ποιες εξελικτικές δυνάμεις δρουν στους άνδρες και τις γυναίκες, σε αντίθετε κατευθύνσεις.

Δεδομένης της εξελικτικής πίεσης που δέχονται οι κοντές γυναίκες και οι άνδρες με ενδιάμεσο ανάστημα, το ύψος είναι ένα πιθανό πεδίο τέτοιας διαμάχης.

Ο Δρ Στουλπ και οι συνεργάτες του άντλησαν στοιχεία από την μελέτη Wisconsin Longitudinal Studyμ που παρακολουθεί την υγεία 10.000 αποφοίτων Λυκείου του Γουισκόνσιν τα τελευταία 50 χρόνια.

Εστίασαν την προσοχή σε στοιχεία για ζευγάρια αδερφών, 808 ζευγάρια αγοριών, 996 ζεύγη κοριτσιών και 1.718 ζευγάρια αγόρι-κορίτσι. Έβγαλαν τον μέσο όρο ύψους για κάθε ζευγάρι ώστε να έχουν καλύτερη εικόνα για το μέσο ανάστημα της οικογένειας (το ύψος είναι κληρονομικό και επηρεάζεται από πολλά γονίδια) και στην συνέχεια μελέτησαν πως το ύψος σχετιζόταν με τον αριθμό των παιδιών σε κάθε οικογένεια.

Εξελικτικό μπρος-πίσω
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στις κοντές οικογένειες, όπου και ο αδερφός και η αδερφή είχαν κάτω του μέσου όρου ύψος, οι αδερφές είχαν αποκτήσεις περισσότερα παιδιά από τους αδερφούς. Στις οικογένειες με μέσο ανάστημα, τα αγόρια ήταν εκείνα που απέκτησαν περισσότερα παιδιά.

Με άλλα λόγια, αν γεννηθήκατε σε μια κοντή οικογένεια, είναι πιθανότερο να έχετε ανίψια από την αδερφή σας παρά από τον αδερφό σας. Αν τα μέλη της οικογένειας σας έχουν κανονικό ύψος, τότε ο αδερφός είναι εκείνος που θα σας «προσφέρει» ανίψια.

Η μελέτη ενισχύει την άποψη ότι τα δύο φύλα εμπλέκονται σε μια αιώνια διαμάχη για το ύψος: Έστω ότι μια γυναίκα είναι κοντή. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανότερο να έχει παιδιά και να μεταβιβάσει τα γονίδια της. Αν αποκτήσει μια κόρη και ένα γιο, είναι πιθανό να είναι κοντά, χάρη στα γονίδιά της. Αυτό είναι καλό για την κόρη (καθώς η εξελικτική διαδικασία την ευνοεί στην μεταβίβαση των γονιδίων της), αλλά κακό για τον γιο καθώς έχει λιγότερες πιθανότερες να αναπαραχθεί.

Αυτό το πρότυπο ισχύει για έναν ολόκληρο πληθυσμό και όχι απλώς για μια οικογένεια. Αυτό σημαίνει ότι ο πληθυσμός ως σύνολο σταδιακά έχει χαμηλότερο ανάστημα αφού οι κοντές γυναίκες αναπαράγονται περισσότερο και έτσι καθίσταται δυσκολότερο το ιδανικό ύψος για τον άνδρα. Έτσι αυξάνεται η εξελικτική πίεση προς τον άνδρα, αφού οι ψηλοί αναπαράγονται περισσότερο από τους κοντούς, πιέζοντας το ύψος της επόμενης γενιάς πάλι στον μέσο όρο.

Αυτό το μπρος-πίσω μεταξύ ελαφρώς κοντύτερων και ψηλότερων γενεών συνεχίζεται όσο διαρκεί η εξελικτική πίεση για τον άνδρα και τη γυναίκα παραμένει διαφορετική.

Βέβαια στην επιλογή συντρόφου παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το ύψος. Ωστόσο, η μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το ανάστημα όταν επιλέγουν ταίρι. Το ανάστημα εξάλλου συσχετίζεται με το εισόδημα, τη μόρφωση, την υγεία, την μακροζωία και την ελκυστικότητα.

Άλλα χαρακτηριστικά μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στην εξελικτική μάχη μεταξύ των δύο φύλων. Όπως για παράδειγμα, η ανοιχτή λεκάνη είναι καλή για τις γυναίκες όταν πρόκειται για τον τοκετό, αλλά όχι για τους άνδρες. Η αρρενωπότητα του προσώπου είναι επίσης ένα άλλο παράδειγμα. Ένας αρρενωπός άνδρας είναι πιθανότερο να έχει κατακτήσεις στο γυναικείο φύλο, αλλά η αδελφή του που θα κληρονομήσει τα ίδια χαρακτηριστικά στο πρόσωπο δεν θα είναι τελικά τόσο ελκυστική για τους άνδρες.