Οι επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία μας

Ο θόρυβος έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες υποβάθμισης του περιβάλλοντος και κατ’επέκταση και της ποιότητας ζωής μας. Το είδος των επιπτώσεων του θορύβου στην ανθρώπινη υγεία αποτελούσε για πολλά χρόνια βασικό πεδίο έρευνας και μελέτης. Σήμερα έχει επαρκώς τεκμηριωθεί πως ο θόρυβος συνιστά επιβλαβή παράγοντα όσον αφορά τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία του ανθρώπου.

Τι είναι ο θόρυβος

Ο θόρυβος είναι ο ανεπιθύμητος, ενοχλητικός ή απλά δυσάρεστος για τον άνθρωπο ήχος. Ως ήχος ορίζεται κάθε μεταβολή της πίεσης του αέρα, που είναι ικανή να ερεθίσει τον τυμπανικό υμένα και να γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο. Η διαφορά ανάμεσα σε έναν ανεκτό για το ανθρώπινο αυτί ήχο και στο θόρυβο, εντοπίζεται στα παραγόμενα ηχητικά κύματα. Τα κύρια φυσικά χαρακτηριστικά του θορύβου είναι η συχνότητα και η ένταση, ενώ ως μονάδα μέτρησης έχει οριστεί το decibel (dB). Σύμφωνα με τους ειδικούς η συνεχής έκθεση σε ήχους που ξεπερνούν τα 85 Db είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει βλάβες της ακοής. Το ανθρώπινο τύμπανο μπορεί να «αντιληφθεί» και να «ανεχθεί» ένα συγκεκριμένο φάσμα ήχων που κυμαίνονται από 16Hz έως 20.000 Hz. Οι ήχοι που έχουν συχνότητα μεγαλύτερη των 20.000 Hz ονομάζονται «υπέρηχοι», ενώ οι ήχοι που έχουν συχνότητα μικρότερη των 16 Hz «υπόηχοι». Τόσο οι υπέρηχοι όσο και οι υπόηχοι, παρ’όλο που δε γίνονται αντιληπτοί από το αυτί του ανθρώπου, μπορεί να έχουν βλαπτική επίδραση στην υγεία του.

Ποιοι είναι οι ενοχλητικοί θόρυβοι

Οι θόρυβοι που έχουν μεγάλη διάρκεια και είναι υψηλής έντασης συνήθως είναι οι πιο ενοχλητικοί για το αυτί του ανθρώπου. Επίσης, είναι διαπιστωμένο πως ένας υψίσυχνος θόρυβος είναι πιο ενοχλητικός από έναν θόρυβο της ίδιας έντασης αλλά χαμηλής συχνότητας. Κατά τη διάρκεια μιας ημέρας πολλοί είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στο να αισθανθούμε ενόχληση από τους περιβάλλοντες θορύβους. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ώρα της ημέρας ή τη δυνατότητα που έχουμε να ελέγξουμε την πηγή του θορύβου. Επιπλέον ένας απροσδόκητος θόρυβος είναι σαφέστατα πιο ενοχλητικός από έναν αναμενόμενο θόρυβο και πιθανόν να δημιουργήσει φόβο και αύξηση στα επίπεδα άγχους. Τέλος οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ακόμα κι ένας θόρυβος χαμηλής έντασης μπορεί να γίνει ενοχλητικός, χωρίς ωστόσο να είναι επιβλαβής στην ακοή και γενικότερα στην υγεία.

Πηγές θορύβου

Οι πηγές θορύβου είναι αναμενόμενα πολλές και ανεξέλεγκτες. Ο βαθμός αστικοποίησης και η εγγύτητα που υπάρχει ανάμεσα στους κατοίκους και τις πηγές ηχορύπανσης καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ενόχληση που δέχεται το ανθρώπινο αυτί. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τους ειδικούς, η ένταση του θορύβου έξω από ένα διαμέρισμα στην πόλη, μπορεί να είναι ως και χίλιες φορές μεγαλύτερη από την ένταση του θορύβου που παρατηρείται σε μια επαρχιακή γειτονιά. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πηγές ηχορύπανσης μπορεί να αποτελούν: τα μηχανοκίνητα οχήματα (ΙΧ, μοτοσικλέτες, μέσα μαζικής μεταφοράς), τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης και ο θόρυβος που παράγεται από τα πάσης φύσεως κατασκευαστικά έργα.

Ωστόσο πηγές θορύβου, τις οποίες τείνουμε να υποτιμάμε ως προς τις επιπτώσεις τους στην υγεία, αποτελούν και οι οικιακές ηλεκτρικές συσκευές, ή ακόμα και οι συσκευές που χρησιμοποιούνται στους εργασιακούς χώρους. Όπως χαρακτηριστικά μάλιστα αναφέρουν οι ειδικοί, η απόδοση των εργαζομένων μπορεί να σημειώσει πτώση μέχρι και 60% εξαιτίας των θορύβων. Ειδικότερα, η ηχορύπανση που προκαλεί η ποικιλία και οι διαφορές των θορύβων, επηρεάζει τη μνήμη αλλά και τη δυνατότητα συγκέντρωσης των εργαζομένων.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία

Το όργανο της ακοής του ανθρώπου δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένο με μέσα που να το προστατεύουν από τις βλαπτικές συνέπειες του θορύβου. Όπως οι ιατροί εξηγούν υπάρχει ένας μηχανισμός μέσω του οποίου ο θόρυβος προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην ακοή με τη μορφή παροδικής ή μόνιμης απώλειας της ακουστικής ικανότητας.

Ειδικότερα δύο ειδών επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό συσχετίζονται με την ενόχληση από τους περιβάλλοντες θορύβους.

Οι ακουστικές επιδράσεις, οι οποίες, όπως είναι σαφές, αφορούν στο όργανο της ακοής, το αυτί, και στις οργανικές επιπτώσεις που μπορεί να υποστεί αν εκτεθεί σε ιδιαίτερα υψηλής έντασης θορύβους. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν τα ηχητικά κύματα που καταλήγουν στο έσω τμήμα του αυτιού, προκαλέσουν ιστολογικές αλλοιώσεις προσωρινές ή μόνιμες.

Οι μη ακουστικές επιδράσεις αφορούν κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου, στην ψυχική του σφαίρα καθώς επίσης και σε άλλα συστήματα του οργανισμού όπως το κυκλοφορικό ή το γαστρεντερικό.

Οι δυσμενείς επιπτώσεις του στο νευρικό σύστημα αποδεικνύονται πειραματικά από αλλοιώσεις που φαίνονται στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και από την πιθανή αύξηση του χρόνου αντίδρασης του ατόμου σε συγκεκριμένο ερέθισμα . Όπως είναι διαπιστωμένο, η έκθεση σε έντονους θορύβους καθημερινά, μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, ταχυκαρδία, δυσκολίες συγκέντρωσης, πονοκεφάλους, σωματική κόπωση ή ακόμα και υπερένταση και άγχος.

Προειδοποιητικά συμπτώματα

Η απώλεια της ακοής γίνεται σταδιακά. Αρχικά το ανθρώπινο αυτί χάνει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τους οξείς ήχους. Αυτό μεταφράζεται σε αδυναμία του ατόμου να αντιληφθεί τα σύμφωνα, ή τις φωνές εκείνες των οποίων η χροιά είναι «λεπτή».

Πολύ συχνά όταν ένα άτομο αντιληφθεί ότι εμφανίζει προβλήματα ακοής, είναι πια αργά. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις, που αρκεί κάποιος να τις παρατηρήσει για να καταλάβει πως αρχίζει να εκδηλώνεται κάποιο πρόβλημα. Σε περίπτωση που αντιληφθείτε πως κάνουν την εμφάνιση τους κάποιο από τα παρακάτω προειδοποιητικά συμπτώματα, είναι επιβεβλημένο να υποβληθείτε σε ακουολογικό έλεγχο.

-Αν ακούτε κάποιο ελαφρύ «βουητό» αμέσως μετά την έκθεση σας σε κάποιον δυνατό θόρυβο.

-Αν αισθάνεστε ότι οι προσλαμβάνοντες ήχοι αρχίζουν να μπερδεύονται και να χάνουν την καθαρότητα τους με αποτέλεσμα να δυσκολεύεστε να καταλάβετε τι ακριβώς λένε οι άνθρωποι που σας απευθύνουν το λόγο.

Η ιατρική εξέταση

Σε περίπτωση που κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα σάς είναι αρκετά γνώριμα, τότε μη χάνετε χρόνο. Επισκεφθείτε τον εξειδικευμένο ιατρό για μια πρώτη εξέταση, την ωτοσκόπηση. Η εξέταση γίνεται με τη χρήση ωτοσκοπίου το οποίο χρησιμοποιείται για να μπορέσει ο ιατρός να «δει» μέσα στον ακουστικό πόρο και να εξετάσει τα τοιχώματα του και το τύμπανο για τυχόν αλλοιώσεις που έχουν υποστεί. Η συγκεκριμένη μέθοδος βοηθά στο να διαπιστωθεί η βατότητα του ακουστικού πόρου και η ακεραιότητα της τυμπανικής μεμβράνης. Είναι πολύ πιθανό με την ωτοσκόπηση να μην εντοπιστούν κάποια παθολογικά ευρήματα, τα οποία ίσως αναδειχθούν με αναλυτικότερο έλεγχο που θα περιλαμβάνει εξετάσεις όπως ακουόγραμμα και η τυμπανομετρία.

Προστασία η πιο σωστή αντιμετώπιση

Εάν ζείτε ή εργάζεστε σε θορυβώδες περιβάλλον λοιπόν, προφυλάξτε τα αυτιά σας, προμηθευόμενοι τα ειδικά προστατευτικά που κυκλοφορούν στο εμπόριο ή τις απλές ωτοασπίδες. Με την εμφάνιση οποιουδήποτε ανησυχητικού συμπτώματος συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό σας και εάν αυτό είναι απαραίτητο, μη διστάσετε να κάνετε τις απαιτούμενες εξετάσεις.

health.in.gr