Νέος «παίκτης» στη σχέση στοματικής υγείας – αθηροσκλήρωσης

Για πολλά χρόνια, γιατροί και ερευνητές πίστευαν ότι τα λιπίδια αυτά προέρχονταν από την κατανάλωση λιπαρών και πλούσιων σε χοληστερόλη τροφίμων. Αλλά επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που τρώνε πολλά τέτοια τρόφιμα, όπως αβγά, βούτυρο, λιπαρά ψάρια και κρέατα δεν εκδηλώνουν πάντα καρδιακή νόσο.

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ πιστεύουν ότι έλυσαν αυτόν τον επιστημονικό γρίφο. Κάνοντας προσεκτική ανάλυση των αθηρωματικών πλακών που είχαν συλλέξει από ασθενείς εντόπισαν λιπίδια με χημική υπογραφή διαφορετική από την αναμενόμενη. Αυτά τα παράξενα λιπίδια προέρχονταν από μια συγκεκριμένη οικογένεια βακτηρίων.

«Τα ονομάζω λιπαρά βακτήρια διότι παράγουν πολλά λιπίδια. Διαρκώς εκκρίνουν μικροσκοπικά μίγματα από λιπίδια. Μοιάζουν με τσαμπιά σταφυλιών αυτά τα Βακτηριοειδή και παράγουν πολύ διακριτά λίπη. Τα μόρια αυτά έχουν ασυνήθιστα λιπαρά οξέα», εξηγεί ο Δρ Φρανκ Νικολς, περιοδοντολόγος στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.

Ο Ξουντονγκ Γιαο, επίκουρος καθηγητής Χημείας στο ίδιο πανεπιστήμιο που ανέλυσε τα δείγματα λιπιδίων συμπληρώνει ότι «οι χημικές διαφορές μεταξύ των βακτηριακών και ανθρώπινων λιπιδίων συντελούν σε διαφορές βάρους μεταξύ των μορίων. Τις χρησιμοποιήσαμε συνδυαστικά με εξελιγμένες τεχνικές φασματομετρήσεις μάζας για να μετρήσουμε στοχευμένα την ποσότητα των βακτηριακών αυτών λιπιδίων σε ανθρώπινα δείγματα για να τα συνδέσουμε την αθηροσκλήρωση. Η εδραίωση μιας τέτοιας σχέσης είναι το πρώτο βήμα για την ανάδειξη των λιπιδίων αυτών ως δείκτες έγκαιρης διάγνωσης της αθηροσκλήρωσης».

Κατά τον Δρ Νικολς, οι χημικές διαφορές μεταξύ των λιπιδίων των Βακτηριοειδών και των φυσικών λιπιδίων του σώματος ενδεχομένως να είναι και ο λόγος που προκαλούν νοσηρότητα. Τα ανοσοκύτταρα που κολλάνε στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και συλλέγουν τα λιπίδια τα θεωρούν ως ξένους οργανισμούς και θέτουν τον οργανισμό σε κατάσταση συναγερμού.

Πάντως, οι ερευνητές κατάφεραν να αποδείξουν ότι τα λιπίδια των Βακτηριοειδών μπορούν να αποδομηθούν από ένα ένζυμο του σώματος που επεξεργάζεται τα λιπίδια. Έτσι τα εν λόγω λιπίδια έχουν διπλό ρόλο στον οργανισμό μας: τα ανοσοκύτταρα τα θεωρούν σημάδι βακτηριακής εισβολής και στην συνέχεια τα αποδομούν ενισχύοντας περαιτέρω την υπάρχουσα φλεγμονή.

Κι ενώ προκαλούν πραγματικό χάος στον οργανισμό, το ενθαρρυντικό είναι ότι παραμένουν στη στοματική κοιλότητα και στο γαστρεντερικό σύστημα, προκαλώντας ουλίτιδα χωρίς να μολύνουν τα αιμοφόρα αγγεία. Όμως, με ευκολία διαπερνούν τα κυτταρικά τοιχώματα και καταλήγουν στην αιματική ροή.

Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να αναλύσουν λεπτά τμήατα αθηρωμάτων για να εντοπίσουν που συσσωρεύονται τα βακτηριακά λιπίδια. Αν καταφέρουν να αποδείξουν ότι συναθροίζονται εντός των αθηρωματικών πλακών, αλλά όχι στα φυσιολογικά αρτηριακά τοιχώματα τότε ίσως τεκμηριωθεί ότι τα ασυνήθιστα αυτά λιπίδια σχετίζονται άμεσα με τον σχηματισμό των αθηρωμάτων και έτσι συντελούν στην εκδήλωση της καρδιακής νόσου.

Μαίρη Μπιμπή