Υπό έρευνα νέα συνδυαστική αγωγή για την Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση

Ξεκινά η μελέτη POINT, στο πλαίσιο «Πρωτοκόλλου Ειδικής Αξιολόγησης» του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), με στόχο για πρώτη φορά να αξιολογηθεί μια ολοκληρωμένη χορηγούμενη από στόματος θεραπεία συνδυαστική αγωγή με με πονεσιμόδη και φουμαρικό διμεθύλιο, με στόχο τον καλύτερο έλεγχο της Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση.

Παρά τις πρόσφατες προόδους στη θεραπεία της Υποτροπιάζουσας Πολλαπλής Σκλήρυνσης (RMS), εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική ιατρική ανάγκη βελτίωσης του μακροχρόνιου ελέγχου της ασθένειας, χωρίς να διακυβεύεται η ασφάλεια του ασθενή. Παρότι η θεραπεία συνδυασμού αποτελεί ένα λογικό επόμενο βήμα, η χρήση της φαίνεται να είναι περιορισμένη, ίσως λόγω των πιθανών κινδύνων που συνδέονται με τη μακρά διάρκεια δράσης των διαθέσιμων φαρμάκων. Η πονεσιμόδη, έχοντας μικρό χρόνο ημιζωής και ταχεία αναστρεψιμότητα, θα μπορούσε να προσφέρει στους επαγγελματίες υγείας μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερο έλεγχο στη θεραπεία του ασθενή. Ήδη υπάρχουν ενθαρρυντικά προκλινικά δεδομένα που δείχνουν ότι ο συνδυασμός πονεσιμόδης και φουμαρικού διμεθυλίου μπορεί να είναι ευεργετικός, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια του ασθενή.

Η πονεσιμόδη είναι ένας από στόματος, ενεργός ανοσοτροποποιητής του εκλεκτικού υποδοχέα της 1-φωσφορικής σφιγγοσίνης (S1P1). Αποτρέπει τη μετακίνηση των λεμφοκυττάρων από τους λεμφαδένες, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των λεμφοκυττάρων που κυκλοφορούν στο αίμα και προλαμβάνοντας τη διείσδυση των λεμφοκυττάρων σε ιστούς-στόχους. Η μείωση του αριθμού των λεμφοκυττάρων είναι ταχεία, δοσο-εξαρτώμενη, διατηρείται με τη σταθερή δοσολογία και αναστρέφεται γρήγορα μετά τη διακοπή της χορήγησης. Τα αρχικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η πονεσιμόδη δεν προκαλεί λεμφοτοξικότητα καταστρέφοντας τα λεμφοκύτταρα ή παρεμβαίνοντας στην κυτταρική τους λειτουργία. Άλλα κύτταρα του αίματος όπως π.χ. τα κύτταρα του εγγενούς ανοσοποιητικού συστήματος, σε μεγάλο βαθμό δεν επηρεάζονται. Συνεπώς, η πονεσιμόδη θεωρείται ένας νέος και πολλά υποσχόμενος παράγοντας για την αντιμετώπιση διαφόρων αυτοάνοσων διαταραχών.

H μελέτη POINT (POnesImod aNd Tecfidera) είναι μια προoπτική, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, παράλληλων ομάδων, με προσθήκη φαρμάκου, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη ανωτερότητας της πονεσιμόδης, σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση. Η μελέτη έχει σχεδιαστεί για να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την ανοχή της επιπρόσθετης θεραπείας με πονεσιμόδη 20mg έναντι εικονικού φαρμάκου σε ενήλικες ασθενείς με ενεργό Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που βρίσκονται ήδη σε θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο.

Περίπου 600 ασθενείς που λαμβάνουν φουμαρικό διμεθύλιο δύο φορές ημερησίως για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών θα τυχαιοποιηθούν σε αναλογία 1:1, λαμβάνοντας πονεσιμόδη 20mg ή εικονικό φάρμακο. Η θεραπεία θα διαρκέσει έως ότου ο ασθενής που έχει ενταχθεί τελευταίος στη μελέτη έχει υποβληθεί σε θεραπεία για περίοδο 60 εβδομάδων, με αναμενόμενη μέση διάρκεια θεραπείας τα 2 έτη και μέγιστη τα 3 έτη. H εισαγωγή ασθενών στη μελέτη αναμένεται να ξεκινήσει πριν το τέλος του 2016.

Ο πρωταρχικός στόχος της μελέτης είναι να προσδιοριστεί εάν η επιπρόσθετη θεραπεία με πονεσιμόδη μειώνει τη συχνότητα υποτροπής συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με ενεργό Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που υποβάλλονται σε θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο είναι ο Ετήσιος Ρυθμός Υποτροπών (Annual Relapse Rate – ARR), που ορίζεται ως ο αριθμός των επιβεβαιωμένων υποτροπών ανά ασθενή και κατ’ έτος, από τη φάση της τυχαιοποίησης έως τη λήξη της μελέτης.

Οι δευτερεύοντες στόχοι επικεντρώνονται στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, ασφάλειας και ανοχής της επιπρόσθετης θεραπείας με πονεσιμόδη έναντι εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που λαμβάνουν θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο. Τα αντίστοιχα καταληκτικά σημεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας περιλαμβάνουν το χρόνο ως την Επιβεβαιωμένη Συνολική Αναπηρία (Confirmed Disability Accumulation – CDA) εκτιμώμενη σε 12 εβδομάδες και τις Ανεπιθύμητες Ενέργειες που οδήγησαν σε πρόωρη διακοπή της θεραπείας.

Η Πολλαπλή Σκλήρυνση, μια αυτοάνοση διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος αποτελεί την πιο κοινή αιτία προοδευτικής νευρολογικής αναπηρίας σε νεαρούς ενήλικες. Είναι μια ασθένεια που προκαλείται από μια σειρά γεγονότων, όπως η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οξείες εστιακές φλεγμονώδεις απομυελινωτικές βλάβες με περιορισμένη επαναμυελίνωση και νευρωνική απώλεια, με αποκορύφωμα τη διαμόρφωση χρόνιων πολυεστιακών πλακών σκλήρυνσης στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Οι ασθενείς που ζουν με Πολλαπλή Σκλήρυνση βιώνουν ποικίλα κλινικά συμπτώματα με απρόβλεπτη εξέλιξη και ποικίλη πρόγνωση. Ένας μεγάλος αριθμός των συμπτωμάτων και σημείων της Πολλαπλής Σκλήρυνσης είναι αποτέλεσμα της απομυελίνωσης των νευρικών ινών και της απώλειας νευρώνων, με αντίστοιχη επιβράδυνση ή παρεμπόδιση της νευρωνικής αγωγιμότητας στις προσβεβλημένες θέσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια της νόσου μπορούν να οδηγήσουν σε προοδευτική απώλεια της νευρολογικής λειτουργίας.

Η συχνότητα εμφάνισης της Πολλαπλής Σκλήρυνσης ανέρχεται σε περίπου 7 περιστατικά ανά 100.000 άτομα κατ’ έτος. Παρότι η ακριβής αιτία εμφάνισης της Πολλαπλής Σκλήρυνσης παραμένει άγνωστη, ο επιπολασμός κυμαίνεται, ανάλογα με την εθνική καταγωγή ή το γεωγραφικό πλάτος, από 50 έως 120 περιστατικά ανά 100.000 άτομα. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι αποτελεί μια ανοσοποιητική, απομυελινωτική διαταραχή που επισπεύδεται σε γενετικά ευαίσθητα άτομα εξαιτίας άγνωστων περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS) είναι ο πιο κοινός τύπος της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (MS), προσβάλλοντας περίπου το 85% των ασθενών με Πολλαπλή Σκλήρυνση τη στιγμή της διάγνωσης. Η Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS) χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτα επεισόδια οξείας επιδείνωσης της νευρολογικής λειτουργίας, που ονομάζονται υποτροπές. Στην Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS), αυτές οι υποτροπές συνήθως ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης. Ένας ασθενής που έχει διαγνωστεί με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS) έχει βιώσει τουλάχιστον 2 υποτροπές και φέρει εγκεφαλικές βλάβες συμβατές με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS). Μερικοί ασθενείς που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο δευτερογενούς, προϊούσας Πολλαπλής Σκλήρυνσης εξακολουθούν να βιώνουν υποτροπές.

health.in.gr