Νέο αντιβιοτικό υπόσχεται να δώσει τέλος στα υπερανθεκτικά μικρόβια

Η τειχοβακτίνη, ένα νέο ισχυρό αντιβιοτικό, έρχεται να αλλάξει το τοπίο στη μάχη κατά των υπερανθεκτικών μικροβίων, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο Nature. Διεθνής επιστημονική ομάδα παρουσίασε τα πρώτα αποτελέσματα από πειράματα που έγιναν σε ποντίκια.

Η τειχοβακτίνη, που ανακαλύφθηκε σε δείγμα χώματος, αντιμετώπισε επιτυχώς σοβαρές λοιμώξεις από παθογόνα μικρόβια όπως το MRSA, χωρίς να συναντήσει αντίσταση και χωρίς τοξικές παρενέργειες. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι ήταν εξίσου αποτελεσματικό -αν όχι περισσότερο- με τη βανκομυκίνη, το ισχυρότερο αντιβιοτικό που έχουν σήμερα στη διάθεσή τους οι γιατροί.

Η διεθνής επιστημονική ομάδα από πανεπιστήμια και φαρμακευτικές εταιρείες στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Βρετανία, με επικεφαλής τον Κιμ Λιούις, καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Northeastern της Βοστώνης (και συνιδρυτή της εταιρείας φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας NovoBiotic Pharmaceuticals, η οποία απέκτησε τη σχετική εμπορική πατέντα για το νέο αντιβιοτικό), αναμένεται να ξεκινήσει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους την προσεχή διετία. Στόχος είναι να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της τειχοβακτίνης.

Πάντως παρά την αισιοδοξία, άλλοι επιστήμονες εμφανίστηκαν πιο επιφυλακτικοί, καθώς στο παρελθόν αντιβιοτικά που δεν είχαν παρενέργειες στα πειραματόζωα, αποδείχτηκαν τελικά τοξικά στους ανθρώπους. Αν όλα πάνε καλά, το νέο αντιβιοτικό αναμένεται να είναι διαθέσιμο στα νοσοκομεία σε περίπου πέντε έως έξι χρόνια και πιθανώς αρχικά θα χορηγείται σε ενέσιμη μορφή.

Τα «μυστικά» της τειχοβακτίνης

Το νέο αντιβιοτικό ανήκει σε μια νέα κατηγορία δραστικών ουσιών, που εξοντώνουν τα βακτήρια καταστρέφοντας τα περιβλήματα (μεμβράνες) των κυττάρων τους. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι θα περάσουν πάνω από 30 χρόνια χρήσης της τειχοβακτίνης, ωσότου οι παθογόνοι μικροοργανισμοί αποκτήσουν αντιστάσεις εναντίον της (αν και το χρονικό αυτό διάστημα θα εξαρτηθεί τελικά από το πόσο συχνά θα συνταγογραφείται, εφόσον όντως κυκλοφορήσει στην αγορά).

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μικροσκοπική συσκευή (iChip), με την οποία απομόνωσαν και καλλιέργησαν μικρόβια που πήραν από το χώμα και τα οποία εκκρίνουν τα δικά τους βιολογικά «όπλα», τα αντιβιοτικά. Η πρωτοτυπία είναι ότι το iChip προσομοιώνει το φυσικό περιβάλλον των μικροβίων, πράγμα που ήταν πολύ δύσκολο έως τώρα.

Ενώ το χώμα βρίθει μικροβίων και μυκήτων, μόνο το 1% είχε καταστεί εφικτό να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο μέχρι σήμερα, ώστε να αξιοποιηθούν για τυχόν νέα αντιβιοτικά. Όμως χάρη στη νέα μέθοδο αυτό το ποσοστό μπορεί να φθάσει στο 50%. Οι επιστήμονες αισιοδοξούν ότι τελικά το iChip θα αποδειχτεί πιο πολύτιμο και από το νέο αντιβιοτικό, καθώς μπορεί να επιτρέψει την ανακάλυψη πολλών νέου τύπου αντιβιοτικών στο μέλλον.

Η NonoBiotic έχει ήδη ανακαλύψει 25 υποψήφια αντιβιοτικά, από τα οποία η τειχοβακτίνη, που προέρχεται από το βακτήριο Eleftheria terrae (Ελευθερία της Γης), φαίνεται το πιο ενδιαφέρον. Τα επόμενα χρόνια, χάρη στη βοήθεια του iChip, που επιτρέπει την ελεγχόμενη καλλιέργεια πολλών αναξιοποίητων έως τώρα βακτηρίων της φύσης, μπορεί να επιταχυνθεί δραματικά η ανακάλυψη και άλλων νέων αντιβιοτικών.

Το μόνο μειονέκτημα του νέου αντιβιοτικού είναι ότι φαίνεται να «δουλεύει» σε βακτήρια θετικά κατά Γκραμ (όπως ο σταφυλόκοκκος MRSA, ο στρεπτόκοκκος και το μυκοβακτήριο της φυματίωσης), αλλά όχι σε αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια, όπως το κολοβακτηρίδιο (E.coli) και η κλεμπσιέλλα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, το πρώτο αντιβιοτικό που ανακαλύφθηκε ήταν η πενικιλλίνη, από τον Αλεξάντερ Φλέμινγκ το 1928. Απομονώθηκε το 1940 και παρασκευάστηκε μαζικά το 1943. Αν και τις πρώτες δεκαετίες, ιδίως του ’50 και του ’60, τα αντιβιοτικά έκαναν θαύματα, τελευταία η αντίσταση των μικροβίων σε αυτά εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα για την ιατρική κοινότητα.

Οι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά λοιμώξεις, όπως από το βακτήριο MSRA και τη φυματίωση, σκοτώνουν πλέον περίπου 700.000 ανθρώπους κάθε χρόνο, γι’ αυτό είναι η επιτακτική η ανάγκη ανακάλυψης νέων αντιβιοτικών, όπως έχει προειδοποιήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ