Καλύτερη η ψυχοθεραπεία από τα φάρμακα στην αντιμετώπιση της κοινωνικής φοβίας

Η ψυχοθεραπεία υπερτερεί των φαρμάκων στην αντιμετώπιση της κοινωνικής φοβίας σύμφωνα με διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Lancet Psychiatry.

Επιστημονική ομάδα από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς και τα Πανεπιστήμια του Λονδίνου και της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον Δρ Έβαν Μάγιο Γουίλσον, επαναξιολόγησαν στοιχεία από 101 ήδη δημοσιευμένες μελέτες, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 13.164 ασθενείς, με στόχο να διαπιστώσουν ποια αγωγή είναι αποτελεσματικότερη στη θεραπεία της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής.

Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν εκδηλώσει σοβαρή και μακροχρόνια κοινωνική φοβία, ενώ οι 9.000 περίπου είχαν πάρει, είτε ψυχοφάρμακα, είτε ψευδο-φάρμακα (πλασέμπο), ενώ οι υπόλοιποι είχαν υποβληθεί σε κάποιας μορφής ψυχοθεραπεία. Μερικοί ασθενείς είχαν συνδυάσει και τις δύο θεραπευτικές μεθόδους.

Από την επεξεργασία των στοιχείων οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ενώ τα φάρμακα (κυρίως τα αντικαταθλιπτικά) αποτελούν την πιο συνηθισμένη θεραπεία που προτείνεται από τους γιατρούς και ακολουθείται από τους ασθενείς, στην πραγματικότητα η ψυχοθεραπεία, ιδίως η γνωστική – συμπεριφορική, είναι περισσότερο αποτελεσματική. Επιπλέον, αντίθετα με την ψυχοφάρμακα, έχει πιο διαρκή αποτελέσματα μετά το τέλος της θεραπείας.

Η κοινωνική φοβία συνήθως ξεκινά στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Είναι μια διαταραχή σοβαρότερη από την ντροπή, καθώς ο πάσχων νιώθει έντονο φόβο κατά τις κοινωνικές επαφές του, με συνέπεια να τις αποφεύγει όλο και περισσότερο και τελικά να απομονώνεται κοινωνικά. Αρκετοί ασθενείς δυσκολεύονται να έχουν φίλους, να σπουδάσουν, να εργαστούν, ακόμη και να βγουν από το σπίτι. Σε πιο ήπιες περιπτώσεις, αισθάνονται ένα συνεχές άγχος ακόμη και στην προοπτική κάποιας κοινωνικής επαφής, πράγμα που υπονομεύει την ποιότητα της ζωής τους.

«Τα καλά νέα από τη μελέτη μας είναι ότι η κοινωνική αγχώδης διαταραχή είναι θεραπεύσιμη. Τώρα που ξέρουμε τι φέρνει καλύτερο αποτέλεσμα, πρέπει να βελτιώσουμε τη δυνατότητα πρόσβασης στην ψυχοθεραπεία όσων υποφέρουν», εξηγεί ο Δρ Γουίλσον.

Εκτιμάται ότι έως το 13% των Ευρωπαίων και Αμερικανών υποφέρουν από κοινωνική φοβία. Οι περισσότεροι δεν κάνουν ακολουθούν κάποια αγωγή, ενώ όταν κάνουν, συνήθως καταφεύγουν στα φάρμακα που είναι η εύκολη λύση, λόγω και της έλλειψης αρκετών εξειδικευμένων ψυχοθεραπευτών στη συγκεκριμένη πάθηση.

Πάντως, σύμφωνα με τη μελέτη ούτε ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμάκων είναι καλύτερος από την ψυχοθεραπεία. Από τις διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας που δοκιμάστηκαν στις κατά καιρούς κλινικές δοκιμές, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι η καλύτερη.

Εν αντιθέσει με τη χρονοβόρα ψυχανάλυση, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία εστιάζει στους παράλογους φόβους του ασθενούς και στις εδραιωμένες σκέψεις, αισθήματα και συμπεριφορές του, που τον εγκλωβίζουν ξανά και ξανά στην ίδια ψυχοπαθολογία. Στη συνέχεια, με σταδιακά βήματα, η θεραπεία εκθέτει σιγά – σιγά τον ασθενή σε νέες καταστάσεις και εμπειρίες, έτσι ώστε να μάθει να ξεπερνά το άγχος και τις φοβίες του, κάθε φορά που συναντά ανθρώπους.

Από την άλλη, σύμφωνα με τους ερευνητές, για όσους δεν θέλουν υποβληθούν σε ψυχοθεραπεία ή δεν βρίσκουν τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή, οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), είναι τα πλέον αποτελεσματικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Όμως, όπως προειδοποιούν, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να έχει παρενέργειες, ενώ δεν είναι εξίσου αποτελεσματική για όλους τους ασθενείς, ούτε η βελτίωση των συμπτωμάτων διαρκεί πολύ, αφότου οι ασθενείς πολλές φορές δεν είναι πιστοί στην αγωγή τους.

Πάντως θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα ψυχοφάρμακα παραμένουν σημαντικό μέρος του θεραπευτικού οπλοστασίου των ψυχικών διαταραχών, όμως θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως δεύτερη επιλογή, κυρίως όταν ο ασθενής δεν θέλει να υποβληθεί σε ψυχοθεραπεία ή δεν ανταποκρίνεται καλά σε αυτήν.

Να σημειωθεί ότι στην επιστημονική ομάδα συμμετείχε και η Ιφιγένεια Μαυρανεζούλη, ερευνήτρια στο Τμήμα Κλινικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ