Τι νέο φέρνει η ανίχνευση βακτηριακών λοιμώξεων με φθορίζοντα αντιβιοτικά;

Μία ενδεχόμενη βακτηριακή λοίμωξη ενός εμφυτεύματος, όπως για παράδειγμα ενός τεχνητού γόνατος ή ισχίου, είναι η χειρότερη και πιο επίφοβη επιπλοκή κατά την τοποθέτηση του εμφυτεύματος. Τέτοιες λοιμώξεις είναι συχνά πολύ δύσκολο να εντοπιστούν και κατ’ επέκταση να θεραπευτούν. Τα διαγνωστικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται προς το παρόν δεν είναι αρκετά ευαίσθητα ή λεπτομερή και η διαδικασία διάγνωσης είναι πολλές φορές οδυνηρή για τους ασθενείς.

Ερευνητές στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Γκρόνινγκεν της Ολλανδίας (UMCG) έχουν εφεύρει μια μέθοδο για την ανίχνευση βακτηριακών λοιμώξεων χρησιμοποιώντας φθορίζοντα αντιβιοτικά. Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στις 16 Οκτωβρίου στο διεθνές επιστημονικό έντυπο Nature Communications.

Το health.in.gr επικοινώνησε με την Ελένη Τσομπανίδου*, ερευνήτρια στο Εργαστήριο Μοριακής Βακτηριολογίας του Τμήματος Ιατρικής Μικροβιολογίας, στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Κρόνινγκεν της Ολλαδίας, η οποία εξηγεί τι ακριβώς σημαίνει η νέα αυτή μέθοδος για την καθημερινή κλινική πρακτική.

«Οι τρέχουσες τεχνικές για την διάγνωση βακτηριακών λοιμώξεων είναι έμμεσες (για παράδειγμα μέσω εξετάσεων αίματος) ή επεμβατικές (μέσω βιοψίας) και επομένως οδυνηρές για τους ασθενείς. Επιπροσθέτως, συχνά είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ μιας αποστειρωμένης φλεγμονής, η οποία δεν έχει προκληθεί από την παρουσία βακτηρίων αλλά από το ίδιο το εμφύτευμα (φαινόμενο γνωστό ως αντίδραση ξένου σώματος), και μιας φλεγμονής εξαιτίας της παρουσίας βακτηρίων, όπως το κοινό Γκραμ θετικό βακτήριο Σταφυλόκοκκος (Staphylococcus aureus).

Ερευνητές από το UMCG, με επιπλέποντες τους καθηγητές Jan Maarten van Dijl και Go van Dam, ανακάλυψαν πως η ένεση πολύ χαμηλής δόσης μιας υπέρυθρης φθορίζουσας χρωστικής συνδεδεμένης με το αντιβιοτικό βανκομυκίνη είναι μια καλή μέθοδος για την ανίχνευση λοιμώξεων του σταφυλοκόκκου σε πρώιμο στάδιο, καθιστώντας τα βακτηριακά κύτταρα ορατά μέσω μιας ειδικής υπέρυθρης κάμερας.

Περίπου πέντε τοις εκατό (5%) των σημερινών εμφυτευμάτων (όπως για παράδειγμα ένα τεχνητό ισχίο) και σχεδόν τριάντα τοις εκατό (30%) των καταγμάτων που απαιτούν επιδιόρθωση με τη χρήση εμφυτευμάτων, εμφανίζουν βακτηριακή μόλυνση. Τέτοιες μολύνσεις μπορούν να προκληθούν είτε κατά τη διάρκεια της επέμβασης είτε να εμφανιστούν αργότερα, όταν επικίνδυνα αυξανόμενα βακτήρια προσκολλώνται στην επιφάνεια του εμφυτεύματος. Η συσσώρευση των βακτηρίων στην περιοχή γύρω από το εμφύτευμα μπορεί να προκαλέσει έντονη φλεγμονή. Εάν η φλεγμονή δεν διαπιστωθεί και θεραπευτεί εγκαίρως, τα βακτήρια θα αναπτύξουν το λεγόμενο βιοφίλμ, κάτι που καθιστά τη βακτηριακή μόλυνση μη θεραπεύσιμη με τη χρήση αντιβιοτικών. Αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη, οδηγεί σε μακράς διάρκειας νοσηλεία, σε πολύχρονη χρήση αντιβιοτικών και πολλές φορές στην αντικατάσταση του εμφυτεύματος.

Επομένως, η εφαρμογή γρήγορων και μη επεμβατικών διαγνωστικών τεχνικών για τον εντοπισμό τέτοιων βακτηριακών λοιμώξεων είναι ζωτικής σημασίας. Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μιας βακτηριακής λοίμωξης όχι μόνο οδηγεί σε χαμηλότερο κόστος νοσηλείας λόγω της μικρότερης διάρκειας που ο ασθενής απαιτείται να παραμείνει στο νοσοκομείο και του μικρότερου αριθμού επαναλαμβανόμενων χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά μειώνει την σωματική και ψυχολογική επιβάρυνση του ασθενούς».

* Η Ελένη Τσομπανίδου αποφοίτησε το 2006 από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και συγκεκριμένα το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής. Το 2012 ολοκλήρωσε την διδακτορική της διατριβή στις Ιατρικές Επιστήμες, στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Κρόνινγκεν και έκτοτε είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο πρόγραμμα “Staphylococcal factors contributing to the successful transmission of Staphylococcus aureus”, επικεφαλής του οποίου είναι ο καθηγητής Δρ Alexander W. Friedrich.

health.in.gr