Οξυγόνωση του αίματος παρακάμπτοντας τους πνεύμονες, πέτυχαν Αμερικανοί ερευνητές

Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν μία πρωτότυπη τεχνική απευθείας εισαγωγής μικροσκοπικών φυσαλίδων οξυγόνου στο αίμα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο Science Translational Medicine.

Η μέθοδος μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια στα περιστατικά ασθενών που δεν μπορούν να αναπνεύσουν και ο εγκέφαλος, η καρδιά τους ή άλλο ζωτικό όργανο κινδυνεύουν άμεσα από τη στέρηση οξυγόνου.

Οι ερευνητές έκαναν δοκιμές σε κουνέλια, που είχαν φραγμένες τραχείες και δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν φυσιολογικά, τα οποία όμως κατάφεραν να μείνουν ζωντανά έως και 15 λεπτά χωρίς αναπνοή, χάρη στην εισαγωγή των μικροσωματιδίων οξυγόνου στο αίμα τους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Τζον Κάιρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Νοσοκομείου Παίδων της Βοστόνης, κατάφεραν να οξυγονώσουν το αίμα των πειραματόζωων παρακάμπτοντας τελείως τους πνεύμονες και επαναφέροντας το ποσοστό του οξυγόνου από το (επικίνδυνα) χαμηλό ποσοστό του 70% σχεδόν στο (ιδανικό) 100%.

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι στο μέλλον η τεχνική θα μπορούσε να σώσει ανθρώπους που δεν μπορούν να αναπνεύσουν και έτσι να προλάβουν την κατάρρευση της καρδιάς και του εγκεφάλου τους εξαιτίας της στέρησης οξυγόνου.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το οξυγόνο κυκλοφορεί στο αίμα δεσμευμένο από το μόριο της αιμοσφαιρίνης. Μέχρι τώρα, οι γιατροί έχουν προσπαθήσει να εισάγουν απευθείας μικρές ποσότητες ελεύθερου οξυγόνου στην κυκλοφορία του αίματος, όμως είχαν περιορισμένη επιτυχία, καθώς αυτή η μέθοδος είναι δυνητικά επικίνδυνη, επειδή το ελεύθερο οξυγόνο μπορεί να συγκεντρωθεί σε μεγαλύτερες φυσαλίδες και να προκαλέσει πνευμονική εμβολή. Από την άλλη, η εισαγωγή οξυγόνου σε υγρή μορφή στο αίμα αποφεύγει τον κίνδυνο του αερίου, όμως η διαδικασία πρέπει να πραγματοποιηθεί σε επικίνδυνα χαμηλές θερμοκρασίες.

Οι ερευνητές, χρησιμοποίησαν μικροκάψουλες (σφαιρικές μεμβράνες) από βιολογικά μόρια (λιπίδια), μέσα στις οποίες υπάρχει μία μικροσκοπική φυσαλίδα αέριου οξυγόνου. Επειδή το οξυγόνο δεν είναι ελεύθερο, αλλά περιβάλλεται από μία κάψουλα, αποκλείεται να ενωθεί σε μεγαλύτερες αέριες φυσαλίδες και να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.

Οι κάψουλες εισάγονται απευθείας στο αίμα και εκεί αναμιγνύονται αμέσως με τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα το οξυγόνο απελευθερώνεται από το περίβλημά του και διαχέεται στα κύτταρα, καταλήγοντας έτσι στους πνεύμονες.

Η νέα μέθοδος διαφέρει και από το τεχνητό αίμα, που σήμερα χρησιμοποιείται σε διάφορες μορφές, γιατί το τελευταίο μεταφέρει οξυγόνο που προηγουμένως έχει λάβει από τους πνεύμονες. Η νέα τεχνική θεωρείται βιολογικά ασφαλής, καθώς τα περιβλήματα λιπιδίων που «τυλίγουν» το οξυγόνο, διασπώνται χωρίς πρόβλημα και απορροφώνται ξανά από το σώμα.

Τα κουνέλια, που έζησαν για 15 λεπτά χωρίς αναπνοή, είχαν φυσιολογική αρτηριακή πίεση αίματος και σφυγμό, ενώ δεν εμφάνισαν κάποια ένδειξη βλάβης στην καρδιά, στους πνεύμονες ή στο ήπαρ.

Οι μικροκάψουλες οξυγόνου είναι εύκολες στην παραγωγή τους και φθηνές, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι πιστεύουν ότι μπορούν να βελτιώσουν την τεχνική, ώστε ο ασθενής να μένει ζωντανός έως 30 λεπτά χωρίς εισπνοή οξυγόνου.

Όμως πέρα από αυτό το χρονικό όριο θεωρούν πολύ δύσκολο να παραταθεί η επιβίωση μόνο με το οξυγόνο από τις μικροκάψουλες. Όπως είπαν, η μέθοδός δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει πλήρως τους πνεύμονες, όμως μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση για έναν περιορισμένο χρόνο σε πολλές περιπτώσεις (λοίμωξη πνευμόνων από μικρόβια και ιούς, κρίση άσθματος, απόφραξη της αναπνευστικής οδού για άλλες αιτίες κ.α.).

Ήδη σχεδιάζονται νέες κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερα ζώα, προτού ακολουθήσουν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.