Εμβόλιο νικοτίνης υπόσχεται απεξάρτηση από το τσιγάρο

Το εμβόλιο που επιδιώκει να εμποδίσει τη νικοτίνη να «φτάσει» στον εγκέφαλο και να ανατροφοδοτήσει την απόλαυση, άρα και την εξάρτηση, που νιώθει ο καπνιστής, αποτελεί στην ουσία μια ένεση συνθετικών νανοσωματιδίων που πυροδοτεί μια ανοσοποιητική αντίδραση, ώστε να αναπτυχθούν αντισώματα κατά της νικοτίνης.

Ο μηχανολόγος Δρ Ρόμπερτ Λάνγκερ και ο ανοσολόγος Δρ Ούλριχ φον Άντριαν δημιούργησαν την εταιρεία Selecta Biosciences με έδρα τη Βοστόνη, ώστε να μπορέσουν σύντομα να καταστήσουν εμπορικά διαθέσιμο το εμβόλιο.

Τα αντισώματα κατά της νικοτίνης που αναπτύσσει ο οργανισμό του καπνιστή, προσκολλώνται στα μόρια της νικοτίνης που εισέρχονται στο αίμα μέσω του τσιγάρου, και έτσι τα μόρια μαζί με τα προσαρτημένα αντισώματα, καθίστανται υπερβολικά μεγάλα σε μέγεθος για να μπορέσουν να εισχωρήσουν στον εγκέφαλο. Αν ο εγκέφαλος δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι το άτομο καπνίζει, τότε δεν βιώνει την ίδια απόλαυση και δεν ανατροφοδοτεί τον εθισμό στη νικοτίνη.

Το εμβόλιο, με την κωδική εργαστηριακή ονομασία SEL-068, θα είναι το πρώτο εμβόλιο συνθετικών νανοσωματιδίων που θα δοκιμαστεί σε ανθρώπους. Οι σχετικές κλινικές δοκιμές θα αρχίσουν άμεσα και τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται φέτος τον Ιούλιο.

Αν οι δοκιμές αποδειχτούν επιτυχείς (το ερώτημα είναι κυρίως αν τα νανοσωματίδια θα είναι ανεκτά από τον ανθρώπινο οργανισμό), το εμβόλιο κυκλοφορήσει στην αγορά και θα είναι το πρώτο εμπορικά διαθέσιμο συνθετικό εμβόλιο, διαφορετικό από τα υπόλοιπα συμβατικά βιολογικά εμβόλια.

Παρόλο που η νικοτίνη δεν είναι ιός, ούτε μικρόβιο, τα νανοσωματίδια του εμβολίου την αντιμετωπίζουν σαν να ήταν και γι’ αυτό πυροδοτούν μία τυπική ανοσολογική αντίδραση, όπως τα παραδοσιακά εμβόλια.

Η Selecta Biosciences, όπως έκανε γνωστό, θα εφαρμόσει την ίδια λογική και τεχνική για να παράγει και άλλα συνθετικά εμβόλια που αφορούν άλλες παθήσεις, όπως η ελονοσία, ο καρκίνος, ο διαβήτης κ.α.

Τα συνθετικά εμβόλια, αν όντως αποδειχτούν ασφαλή, θα παράγονται πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερες ποσότητες από τα συμβατικά εμβόλια, άρα θα είναι και πιο φθηνά.

Η εταιρεία πάντως παραδέχεται ότι αν κανείς καπνίσει πολλά τσιγάρα στη σειρά (άρα στον οργανισμό κυκλοφορεί μεγάλη ποσότητα νικοτίνης σε μικρό χρονικό διάστημα), τότε αυτό μπορεί να υπερκεράσει τη δράση του εμβολίου και μερικά μόρια νικοτίνης είναι πιθανό να καταφέρουν να φθάσουν στον εγκέφαλο, αν και η εθιστική δράση τους θα είναι μικρότερη.

Για να θεωρηθεί επιτυχές το εμβόλιο, θα πρέπει να επιτρέψει τελείως την διακοπή του τσιγάρου σε ορισμένους τουλάχιστον ανθρώπους και όχι απλώς να μειώσει την επιθυμία τους για κάπνισμα. Η δυσκολία ίσως είναι ότι οι καπνιστές, που θα προσπαθήσουν να σταματήσουν το τσιγάρο με τη βοήθεια του εμβολίου, θα συνεχίσουν να νιώθουν τα σχετικά συμπτώματα στέρησης από την έλλειψη της νικοτίνης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ήδη στο εμπόριο κάποια φάρμακα κατά της νικοτίνης, τα οποία αφήνουν αρχικά την ουσία να εισέλθει στον εγκέφαλο και μετά την μπλοκάρουν, ώστε να μην προσκολληθεί στους σχετικούς υποδοχείς-μόρια. Ένα από αυτά που κυκλοφόρησε το 2007, έχει ποσοστό επιτυχίας μικρότερο του 25% ως προς τη διακοπή του τσιγάρου, αλλά έχει πραγματοποιήσει σημαντικές πωλήσεις διεθνώς. Όμως η επίδραση φαρμάκων αυτού του είδους διαρκούν συνήθως λίγο, ενώ έχουν και παρενέργειες, με συνέπεια να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάστημα μεγαλύτερο από μερικούς μήνες.