Εξέταση αίματος υπόσχεται διάγνωση της εφηβικής κατάθλιψης

Αν το τεστ, που βασίζεται σε γενετικούς δείκτες, αποδειχτεί αποτελεσματικό, τότε θα επιτρέπει μία αντικειμενική αξιολόγηση της κατάστασης του εφήβου, καθώς οι υπάρχουσες διαγνωστικές μέθοδοι είναι σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικές και βασίζονται στην κρίση των γιατρών, που αξιολογούν τα συμπτώματα.

Σε σχέση με τους ενηλίκους, η διάγνωση της κατάθλιψης είναι ακόμα πιο δύσκολη στους εφήβους, οι οποίοι συχνά χαρακτηρίζονται από έντονες εναλλαγές της ψυχικής διάθεσής τους λόγω ορμονικών μεταβολών, γι’ αυτό στην περίπτωσή τους ένα πιο αντικειμενικό τεστ διάγνωσης θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο. Μάλιστα το υπό δοκιμή τεστ αίματος φαίνεται ότι μπορεί να διακρίνει ανάμεσα σε όσους έχουν μόνο σοβαρή κατάθλιψη και σε όσους αυτή συνδυάζεται με αγχώδη διαταραχή.

Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν στο Ιλινόις, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ψυχιατρικής Δρ Έβα Ρεντέι, εξηγούν ότι πρόκειται για το πρώτο βήμα προκειμένου η θεραπεία της κατάθλιψης να είναι πιο έγκαιρη, πιο αποτελεσματική και πιο εξατομικευμένη.

Οι εκτιμήσεις για τα ποσοστά της κατάθλιψης κυμαίνονται από 2%- 4% στην προεφηβική περίοδο, μέχρι 10%- 20% στο τέλος της εφηβείας, ενώ το ποσοστό μπορεί να φθάσει μέχρι και το 25% μεταξύ των νεαρών ενηλίκων. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στα κορίτσια και στις νέες γυναίκες παρά στα αγόρια και στους νέους άνδρες.

Όταν η κατάθλιψη πρωτοεμφανίζεται στην εφηβεία, είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί, από ό,τι όταν εκδηλώνεται για πρώτη φορά σε ένα ενήλικο. Οι έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη, χωρίς όμως αυτή να διαγιγνώσκεται έγκαιρα, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμπλακούν στην χρήση ναρκωτικών ουσιών, να έχουν αντικοινωνική συμπεριφορά, να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας κ.α.

Οι ερευνητές έκαναν πειράματα σε εφήβους, καταθλιπτικούς και μη, αναλύοντας δείγματα αίματος και ελέγχοντας 26 γενετικούς και άλλους βιο-δείκτες, που είχαν ήδη εντοπιστεί από προηγούμενες έρευνες.

Η έρευνα έδειξε ότι 11 από αυτούς τους δείκτες στο αίμα μπορούν να διακρίνουν κάποιον έφηβο που έχει κατάθλιψη, από κάποιον που δεν έχει. Επιπλέον, 18 από τους 26 δείκτες μπορούν να διακρίνουν κάποιον που έχει μόνο κατάθλιψη από κάποιον που έχει και διαταραχή άγχους. Οι 11 γενετικοί δείκτες αντιστοιχούν στον έλεγχο 11 συγκεκριμένων γονιδίων.

Όπως εξηγεί η Δρ Ρεντέι, «αυτά τα 11 γονίδια πιθανότατα αποτελούν την κορυφή του ‘παγόβουνου’, επειδή η κατάθλιψη είναι μία πολύπλοκη πάθηση. Είναι όμως μία ελπιδοφόρα αρχή, που σαφώς δείχνει ότι είμαστε πλέον σε θέση να κάνουμε διάγνωση και έτσι να δημιουργήσουμε ένα διαγνωστικό τεστ αίματος για την κατάθλιψη».

Η Δρ Ρεντέι κατάφερε να απομονώσει σιγά-σιγά αυτούς τους γενετικούς δείκτες μετά από δεκαετίες επίμονων ερευνών με πειραματόζωα (αρουραίους) που έπασχαν από κατάθλιψη και αγχώδη διαταραχή. Μπόρεσε έτσι να εντοπίσει ποια γονίδια εκφράζονται» ιδιαίτερα στην κατάθλιψη. Μάλιστα αυτά ήταν γονίδια που θεωρήθηκαν «απολύτως μη αναμενόμενα», γεγονός, όπως είπε η ερευνήτρια, που δείχνει πόσα λίγα πράγματα γνωρίζουν οι επιστήμονες για την κατάθλιψη μέχρι στιγμής.

Στη συνέχεια, κατάφερε η Δρ Ρεντέι να συσχετίσει αυτά τα γονίδια με δείκτες (χημικές ουσίες) που εμφανίζονται στο αίμα και οι οποίες εκδηλώνονται σε διαφορετικές ποσότητες,όταν υπάρχει κατάθλιψη.

Η ψυχίατρος εκφράζει την ελπίδα ότι αν υπάρξει ένα αντικειμενικό τεστ αίματος για την κατάθλιψη, όπως για τόσες άλλες παθήσεις, τότε θα εξαφανιστεί και το στίγμα σε σχέση με τον κοινωνικό περίγυρο, από το οποίο σήμερα υποφέρουν οι ασθενείς έφηβοι και οι γονείς τους, όταν γίνεται διάγνωση κατάθλιψης. Θα χρειαστούν πάντως δοκιμές του νέου τεστ σε μεγάλες ομάδες ατόμων, πριν αυτό εισαχθεί στην κλινική πρακτική.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν βιο-δείκτες που να επιτρέπουν αιματολογική διάγνωση της κατάθλιψης σε καμία ηλικία του ασθενούς. Η Δρ Ρεντέι εκφράζει την αισιοδοξία της ότι, μετά και τις μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές, ορισμένοι τουλάχιστον δείκτες θα επιβεβαιώσουν την αξία τους ως αντικειμενικά διαγνωστικά «εργαλεία». Σε καμία περίπτωση πάντως, όπως τόνισε, το νέο τεστ δεν θα «καταργεί» τον ψυχίατρο, απλώς θα διευκολύνει το έργο του, καθώς αυτός δεν θα αρκείται πια στην υποκειμενική αξιολόγηση των συμπτωμάτων του ασθενούς.