Νανοσωματίδια: Μήπως μας κάνουν κακό;

Οι επιστήμονες έδειξαν ότι τα μικροσκοπικά σωματίδια πολυστερίνης μπορούν να επηρεάσουν αισθητά την απορρόφηση από το έντερο του σιδήρου, ενός ουσιώδους θρεπτικού συστατικού, οδηγώντας είτε σε ελλιπή απορρόφησή του, είτε αντίθετα σε υπερβολική απορρόφηση του συγκεκριμένου στοιχείου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Δρ Γκρέτσεν Μάλερ του Πανεπιστημίου Μπίνγκαμπτον και τον Μάικλ Σούλερ του Πανεπιστημίου Κορνέλ της Νέας Υόρκης, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο Nature Nanotechnology, έκαναν εργαστηριακά πειράματα με πτηνά.

Διαπίστωσαν ότι όταν τα πειραματόζωα δέχονταν από το στόμα μεγάλες δόσεις νανοσωματιδίων πολυστερίνης διαμέτρου 50 νανομέτρων (50 δισεκατομμυριοστών του μέτρου), απορροφούσαν έως 50% λιγότερο σίδηρο με τη διατροφή τους, μια επίπτωση που διαρκούσε για ώρες μετά την αρχική είσοδο των νανοσωματιδίων στον οργανισμό.

Από την άλλη, τα κοτόπουλα που είχαν εκτεθεί για πολύ καιρό σε μεγάλες ποσότητες νανοσωματιδίων, εμφάνιζαν αλλοιώσεις στις εντερικές λάχνες τους, τις μικροσκοπικές προεκβολές του εντέρου που παίζουν σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση θρεπτικών ουσιών κατά την πέψη. Η χρόνια λήψη νανοσωματιδίων οδηγούσε στο αντίστροφο αποτέλεσμα, δηλαδή σε επέκταση της επιφάνειας των λαχνών και έτσι σε αύξηση έως 200% της απορρόφησης του σιδήρου.

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ενδείξεις ότι και η απορρόφηση και άλλων στοιχείων, όπως του ασβεστίου, του ψευδαργύρου και των βιταμινών A, D, E και K, μπορεί να επηρεάζεται αρνητικά από την εισροή των νανοσωματιδίων στο έντερο, αν και τόνισαν ότι χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να μελετηθεί καλύτερα το ζήτημα.

Στα κοτόπουλα δόθηκε περίπου η ίδια δόση, αναλογικά με το βάρος που θα έπαιρνε ένας ενήλικος άνθρωπος. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, το επιθηλιακό στρώμα του εντέρου αντιπροσωπεύει την αρχική πύλη εισόδου, από την οποία διέρχονται τα νανοσωματίδια για να φθάσουν στο υπόλοιπο σώμα. Αν και τα νανοσωματίδια πολυστερίνης που χρησιμοποιήθηκαν στα πειράματα, γενικά δεν θεωρούνται τοξικά, παρόλα αυτά η αλληλεπίδρασή τους με τη φυσιολογική διαδικασία της πέψης δείχνει την ύπαρξη ενός ανεπαίσθητου, αλλά χρόνιου και επιβλαβούς μηχανισμού».

Τα τεχνητά νανοσωματίδια χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο με την μορφή οξειδίου του τιτανίου ή πυριτικού αργιλίου σε χάπια και τροφές. Στις ανεπτυγμένες χώρες, οι καταναλωτές εκτιμάται ότι μπορεί να εισάγουν στον οργανισμό τους καθημερινά δισεκατομμύρια τέτοια σωματίδια, ίσως μέχρι και 100 τρισεκατομμύρια.

Προηγούμενη έρευνα είχε συμπεράνει ότι τα νανοσωματίδια, μεταξύ άλλων, μπορεί να παίζουν ρόλο στη νόσο Crohn, χρόνια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Τα περισσότερα ανθρωπογενή νανοσωματίδια, έχουν μια επιφάνεια με αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο, πράγμα που τα διευκολύνει να προσκολλώνται στα βιομόρια του εντέρου, συσσωρευόμενα σταδιακά.