Οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν αλλαγές στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Οι ηλεκτρονικές σελίδες κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επιφέρουν εγκεφαλικές αλλαγές, καθώς και κοινωνικές, αποφαίνεται βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences.

Εγκεφαλικές απεικονίσεις δείχνουν άμεση σχέση μεταξύ του αριθμού των φίλων που έχει κανείς στο Facebook και του μεγέθους συγκεκριμένων τμημάτων του εγκεφάλου του.

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν τα κοινωνικά δίκτυα αυξάνουν την φαιά ουσία του εγκεφάλου ή αν τα άτομα με συγκεκριμένες εγκεφαλικές δομές έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια να κάνουν φίλους.

Όπως δείχνει η έρευνα που πραγματοποίησε η ομάδα του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, οι εγκεφαλικές δομές (αμυγδαλή, φαιά ουσία, δεξιά ανώτερη κροταφική αύλακα, αριστερή μέση κροταφική έλικα, δεξιός ενδορινικός φλοιός) που εξετάστηκαν εμπλέκονται στην κοινωνική αλληλεπίδραση, την μνήμη και τον αυτισμό.

Οι ερευνητές μελέτησαν τρισδιάστατες εγκεφαλικές απεικονίσεις 125 φοιτητών από το Λονδίνο. Στην συνέχεια μέτρησαν τους φίλους που είχαν στην καρτέλα του Facebook οι εθελοντές, καθώς και την ποσότητα της φαιάς ουσίας σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου τους.
Συγκεκριμένα, οι εθελοντές απάντησαν σε ερωτήσεις όπως:
-Πόσους ανθρώπους έχετε στον τηλεφωνικός κατάλογο;
-Πόσους φίλους έχετε από τα σχολικά και φοιτητικά σας χρόνια;
-Πόσους ανθρώπους θα καλούσατε σε ένα πάρτι;
-Πόσους φίλους έχετε στο Facebook;
Οι απαντήσεις τους, βοήθησαν τους επιστήμονες να εκτιμήσουν το εύρος του κοινωνικού δικτύου έκαστου εθελοντή.

Αναδείχθηκε ένας ισχυρός άμεσος συσχετισμός μεταξύ του αριθμού των φίλων στο Facebook και την ποσότητας της φαιάς ουσίας στις συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές. Μάλιστα διαπιστώθηκε ότι οι «ηλεκτρονικοί» φίλοι του Facebook συνεπάγονταν και μια έντονη κοινωνική ζωή, με «πραγματικούς» φίλους.

«Εντοπίσαμε ορισμένες ενδιαφέρουσες εγκεφαλικές περιοχές που συνδέουν τον αριθμό των φίλων –αληθινών και εικονικών-, μεταξύ τους», σημειώνουν οι ερευνητές.

Πρόκειται για την αμυγδαλή, που σχετίζεται με την μνήμη και τις συναισθηματικές αντιδράσεις. Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του όγκου της φαιάς ουσίας στην αμυγδαλή και του μεγέθους και της πολυπλοκότητας των κοινωνικών δικτύων στην πραγματική ζωή. Η φαιά ουσία είναι ο εγκεφαλικός ιστός, όπου λαμβάνει χώρα κάθε πνευματική διαδικασία.

Και τρεις ακόμη περιοχές του εγκεφάλου σχετίστκαν επίσης με το μέγεθος της κοινωνικής ηλεκτρονικής δικτύωσης του ατόμου, αλλά όχι και με τις πραγματικές φιλίες.

Η δεξιά ανώτερη κροταφική αύλακα παίζει ρόλο στην αντίληψη και ενδεχομένως στις περιπτώσεις αυτισμού, όπου έχει εξασθενημένη λειτουργικότητα. Η αριστερή μέση κροταφική έλικα σχετίζεται με την ικανότητα κατανόησης των κοινωνικών τεκταινομένων, ενώ ο δεξιός ενδορινικός φλοιός παίζει καθοριστικό ρόλο στη μνήμη και την πλοήγηση.

Ο Δρ Τζεράιντ Ρις που ηγήθηκε της μελέτης εξηγεί ότι προς το παρόν ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για την επίδραση των κοινωνικών δικτύων στον εγκέφαλο, γεγονός που έχει δημιουργήσει την υποψία ότι το internet είναι κατά κάποιο τρόπο «κακό».

«Η μελέτη θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς οι αλληλεπιδράσεις μας με τον κόσμο, διαμεσολαβούνται από τα κοινωνικά δίκτυα. Αυτό θα μας επιτρέψει να αρχίσουμε στο άμεσο μέλλον να μελετάμε ‘προηγμένα επιστημονικά ερωτήματα’ για την σχέση μεταξύ internet και εγκεφάλου», σημειώνει.

Σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της μελέτης ο Δρ Τζον Γουίλιαμς, επικεφαλής του Τμήματος Νευροεπιστήμης και Ψυχικής Υγείας του Ιδρύματος Wellcome Trust (που χρηματοδότησε την έρευνα) τονίζει ότι «Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την παρουσία του internet και την επίδρασή του στην καθημερινότητά μας, ενώ παράλληλα γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για την επίδρασή του στον εγκέφαλό μας, για τον οποίο ξέρουμε ότι έχει πλαστικότητα και μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου. Η νέα αυτή μελέτη αποδεικνύει ότι μια καλά σχεδιασμένη μελέτη μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα κατά πόσο ο εγκέφαλός μας εξελίσσεται καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στις προκλήσεις των ‘κοινωνικών δικτύων’.»

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Facebook είναι το δημοφιλέστερο κοινωνικό δίκτυο παγκοσμίως, με περισσότερα από 800 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες.