Πανελλαδικό πρόγραμμα δωρεάν εξέτασης και ενημέρωσης για τον διαβήτη

Από την Αθήνα ξεκίνησε σήμερα Τετάρτη το πανελλήνιο πρόγραμμα «The Missing Piece» της αστικής εταιρείας μη μερδοσκοπικού χαρακτήρα «Με Οδηγό τον Διαβήτη» (Κάρτα Διαβήτη), με στόχο να ενημερώσει το κοινό για τον διαβήτη. Η εκστρατεία περιλαμβάνει δωρεάν εξετάσεις σε 18 μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας.

Σήμερα λοιπόν, μέχρι τις 13:30 μ.μ. στην Αθήνα (έξοδος στάσης Μετρό «Πανεπιστήμιο») σε τρεις ειδικά διαμορφωμένες κινητές μονάδες, οι συμμετέχοντες επιστήμονες προσφέρουν δωρεάν εξετάσεις γλυκόζης (σακχάρου αίματος) και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), λιπιδαιμικό έλεγχο, οφθαλμική βυθοσκόπηση και μέτρηση αρτηριακής πίεσης, τα αποτελέσματα των οποίων επεξηγούνται αναλυτικά στον κάθε εξεταζόμενο από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.

Ο δωρεάν ιατρικός έλεγχος θα πραγματοποιηθεί και στις υπόλοιπες πόλεις που εντάσσονται στο πρόγραμμα:

• 5 – 6 Ιουνίου: Λιβαδειά (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 7 – 8 Ιουνίου: Λαμία (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 9 – 10 Ιουνίου: Βόλος (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 11 – 12 Ιουνίου: Λάρισα (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 13 – 14 Ιουνίου: Κατερίνη (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 15 – 16 Ιουνίου: Σέρρες (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 17 – 18 Ιουνίου: Δράμα (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 19 – 20 Ιουνίου: Καβάλα (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 21 – 22 Ιουνίου: Αλεξανδρούπολη (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 23 – 24 Ιουνίου: Θεσσαλονίκη (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 25 – 26 Ιουνίου: Βέροια (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 27 – 28 Ιουνίου: Κοζάνη (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 29 – 30 Ιουνίου: Ιωάννινα (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 1 – 2 Ιουλίου: Πάτρα (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 3 – 4 Ιουλίου: Πύργος (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 5 Ιουλίου: Πειραιάς (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)
• 7 – 8 Ιουλίου: Ρόδος (10:00-13:00 & 18:00-21:00, και 10:00 – 14:00)

Παράλληλα, σε κάθε περιοχή θα πραγματοποιείται από ειδικούς επιστήμονες (ιατρούς, επισκέπτες υγείας, διατροφολόγους) εκπαίδευση διαχείρισης του σακχαρώδη διαβήτη, ενημερωτικές ομιλίες γύρω από τη νόσο, εκπαιδευτικά παιχνίδια για παιδιά και εφήβους, προβολές video, διατροφολογικά εργαστήρια κι άλλες εκδηλώσεις.

Η εκστρατεία τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας, του υπουργείου Μεταφορών, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Ε.), του Δήμου Αθηναίων, της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (Ε.Δ.Ε.), της Ελληνικής Ομοσπονδίας Διαβήτη (ΕΛ.Ο.ΔΙ.) και της Διαβητολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος (Δ.Ε.Β.Ε.).

«Σιωπηλή» μάστιγα ο διαβήτης
Με τους πάσχοντες από διαβήτη να έχουν ξεπεράσει πλέον τα 381 εκατομμύρια άτομα, παγκοσμίως, δικαίως οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν τη νόσο ως «σιωπηλή» μάστιγα με τις προβλέψεις μάλιστα για το μέλλον να είναι δισοίωνες.

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (International Diabetes Federation – I.D.F.), εάν δεν υπάρξουν σημαντικές παρεμβάσεις, τα επόμενα 20 χρόνια ο αριθμός των ασθενών θα ανέλθει στα 592 εκατομμύρια, λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, της παχυσαρκίας και του καθιστικού τρόπου ζωής.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, Αλέξη Σωτηρόπουλο, στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα, από σακχαρώδη διαβήτη πάσχουν περίπου 700.000 – 900.000 Έλληνες, από τους οποίους οι 30.000 είναι παιδιά και νέοι ηλικίας κάτω των 30 ετών. Σ’ αυτούς προστίθενται κάθε χρόνο 35.000 – 40.000 νέες περιπτώσεις, εκ των οποίων περισσότερες από 500 αφορούν σε παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών. Παράλληλα, εκτιμάται ότι ένα ποσοστό 46% εξ’ αυτών δε γνωρίζουν ότι έχουν τη νόσο. Μάλιστα, αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το Διαβητολογικό Κέντρο του Γενικού Νοσοκομείου Νικαίας, έδειξαν σημαντική αύξηση του διαβήτη τύπου ΙΙ στη Σαλαμίνα. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στη Σαλαμίνα το 2002 και επαναλήφθηκε το 2006.

Το συνολικό ποσοστό του διαβήτη τύπου ΙΙ προσαρμοσμένου ως προς την ηλικία του πληθυσμού της Ελλάδος ήταν το 2002 8,2% (8,5% στους άνδρες και 7,8% στις γυναίκες – 700.000) και το 2006 9,5% (9,3% στους άνδρες και 9,7% στις γυναίκες – 800.000).

Οι αλλαγές αυτές, σύμφωνα με τον κ. Σωτηρόπουλο, αντιστοιχούν σε συνολική αύξηση ίση με 16% σε τέσσερα χρόνια (αύξηση κάθε χρόνο ίση με 4% – 100.000, συνολική αύξηση 14% στους άνδρες και 19% στις γυναίκες), λαμβάνοντας υπόψη την τελευταία απογραφή (2001) που κατέγραψε πληθυσμό 10.939.605, καθώς και την εκτίμηση της 1ης Ιανουαρίου 2008, που ανερχόταν σε 11.216.118 εκ. Το 2014 επαναλήφθηκε η ίδια μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται εντός των επόμενων μηνών.

Νεότερα δεδομένα υποστηρίζουν ότι σήμερα το πρόβλημα του σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα ολοένα και διογκώνεται, με αποτέλεσμα να απαιτούνται καινούριες επιδημιολογικές μελέτες για να βρεθεί ο πραγματικός αριθμός του διαβητικού πληθυσμού. Για το λόγο αυτόν, η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία πραγματοποιεί φέτος μεγάλη πανελλαδική μελέτη για τον επιπολασμό, τον έλεγχο και τις επιπλοκές της νόσου. Πρόκειται για την πρώτη σχετική πανελλαδική μελέτη και τα αποτελέσματά της αναμένεται να βοηθήσουν σημαντικά στην καλύτερη αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη.

Η εκρηκτική αυτή αύξηση του διαβήτη κατακλύζει και τα διεθνή συστήματα υγείας, επισκιάζοντας τις προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με την IDF, για το 2013 το ετήσιο άμεσο και έμμεσο κόστος του διαβήτη παγκοσμίως ήταν 382 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το κόστος μόνο για την Ευρώπη ανήλθε σε 102 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο σακχαρώδης διαβήτης πλήττει και τα παιδιά
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Οι κύριοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη είναι ο διαβήτης τύπου Ι και ο διαβήτης τύπου ΙΙ.

Ο διαβήτης τύπου ΙΙ αφορά στο 90-95% των πασχόντων ατόμων και κυρίως στους ενήλικες και τους υπέρβαρους. Συνήθως εκδηλώνεται χωρίς συμπτώματα και δεν είναι τυχαίο ότι το 30-50% των ατόμων με διαβήτη τύπου ΙΙ δε γνωρίζουν ότι πάσχουν. Στα άτομα αυτά η ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στον οργανισμό γίνεται με δίαιτα, άσκηση, δισκία ή/και ινσουλίνη.

Ενώ μέχρι πρόσφατα ο διαβήτης τύπου ΙΙ θεωρείτο νόσος των ενηλίκων, σήμερα πλέον εμφανίζεται και σε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά. Η θεαματική αύξησή του στους ενήλικες, όσο και στα παιδιά και τους εφήβους, οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση του επιπολασμού της παχυσαρκίας. Ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει τροφές πλούσιες σε λίπη και χαμηλές σε φυτικές ίνες, ενώ όλο και περισσότερες οικογένειες εγκαταλείπουν την παραδοσιακή διατροφή και στρέφονται στο πρόχειρο φαγητό (fast food).

Σχέδιο δράσης κατά του διαβήτη
Για την πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη, η IDF προτείνει ένα απλό σχέδιο δράσης για τις ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης της νόσου. Αυτά προσδιορίζονται εύκολα μέσω ενός ερωτηματολογίου αξιολόγησης των παραγόντων κινδύνου, όπως η ηλικία, το σωματικό βάρος (δείκτης μάζας σώματος), η περιφέρεια της μέσης, το οικογενειακό ιστορικό, το ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων και το ιστορικό διαβήτη κύησης.

Προληπτικό έλεγχο -κάθε δύο με τρία χρόνια- για την έγκαιρη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη πρέπει να κάνουν όλα τα άτομα, ηλικίας άνω των 45 ετών, ιδίως όσοι έχουν δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) πάνω από 25, και κάθε έξι μήνες τα νεότερα υπέρβαρα άτομα με καθιστική ζωή και συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη, υπέρταση ή/και διαταραχές των λιπιδίων, ή/και ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, ή/και προδιαβήτη, γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης, ή με πολυκυστικές ωοθήκες, ή που έχουν γεννήσει παιδί βάρους άνω των 4,5 κιλών.

Επιπλέον, η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους και μιας καλής φυσικής κατάστασης μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του διαβήτη τύπου ΙΙ. Η IDF θέτει και έναν ακόμη στόχο, τουλάχιστον 30 λεπτών καθημερινής άσκησης, όπως για παράδειγμα, γρήγορο περπάτημα, κολύμβηση, ποδηλασία ή χορό. Έχει αποδειχθεί ότι το περπάτημα σε φυσιολογικούς ρυθμούς για, τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ σε ποσοστό 35-40%.

Μην αγνοείτε τον προδιαβήτη
Από την πλευρά της, η διευθύντρια της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής, υπεύθυνη του Διαβητολογικού Κέντρου του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Ανδριανή Βαζαίου, επισημαίνει ότι η αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας στα παιδιά και τους εφήβους έχει συντελέσει σε υψηλότερη συχνότητα και του προδιαβήτη.

Η παρουσία του προδιαβήτη δεν είναι αβλαβής, καθώς μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή υγεία, μια που συνοδεύεται, συνήθως, και από άλλες παθήσεις, όπως υπέρταση, διαταραχή των λιπιδίων, λιπώδη διήθηση του ήπατος. Τόσο ο διαβήτης τύπου Ι, όσο και ο τύπου ΙΙ, εκτός από τον κίνδυνο της μακροαγγειοπάθειας (καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια, περιφερική αγγειακή νόσος), μπορεί να συνοδεύονται από διαταραχή των μικρών αγγείων και προσβολή ζωτικών οργάνων, όπως των νεφρών, των οφθαλμών και των νεύρων (διαβητική νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, νευροπάθεια). Οι επιπλοκές αυτές μπορεί να εμφανισθούν στην πορεία της νόσου, επηρεάζοντας σοβαρά την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης των πασχόντων. Για το λόγο αυτόν, ζωτικής σημασίας είναι η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη.

Σε ό,τι αφορά τα νεότερα δεδομένα για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, η εφαρμογή του κλειστού κυκλώματος είναι πολύ κοντά στην πραγματοποίησή της. Ως κλειστό κύκλωμα θεωρείται ένα σύστημα που αποτελείται από μια αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, έναν αισθητήρα σακχάρου, ο οποίος μετρά το σάκχαρο συνεχώς στον υποδόριο χώρο, εκεί όπου γίνονται, δηλαδή, οι ενέσεις, και, τέλος, ένα σύστημα υπολογιστή, το οποίο υπολογίζει, με τη βοήθεια ενός αλγορίθμου, την απαραίτητη δόση ινσουλίνης. Η πληροφορία για τη δόση μεταφέρεται από τον υπολογιστή στην αντλία μέσω ενός μόντεμ, με στόχο να απελευθερωθεί η ανάλογη ποσότητα από την αντλία χωρίς τη μεσολάβηση του ίδιου του διαβητικού. Η εφαρμογή αυτού του συστήματος αναμένεται να αποτελέσει μεγάλη ανακούφιση για τους πάσχοντες.

Ο διαβήτης «παίζει» με τα συναισθήματά μας
Αναφερόμενη στις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του διαβήτη η κοινωνιολόγος-σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων, Ευαγγελία Τσαπατσάρη, επισημαίνει ότι η νόσος δεν είναι αθώα, πρόσκαιρη και χωρίς συνέπειες.

«Όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι πάσχοντες, αλλά και τα άτομα που σχετίζονται μαζί τους, ο διαβήτης εμφανίζεται απότομα και η πορεία του είναι μακρά και απρόβλεπτη. Η διαχείρισή του δεν είναι εύκολο ζήτημα. Ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει μεγάλες βλάβες στον οργανισμό, αλλά πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες μακροπρόθεσμες επιπλοκές είναι δυνατόν να καθυστερήσουν ή να προληφθούν όταν υπάρχει καλή ιατρική παρακολούθηση και καλή αυτοδιαχείριση από την πλευρά των ασθενών.
Η συνεχής προσπάθεια για τη ρύθμισή του, η οποία δεν έχει πάντα τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, δημιουργεί έντονο στρες και πυροδοτεί συναισθήματα ματαίωσης, απογοήτευσης, κούρασης ή ακόμα και θυμού, ενοχής και φόβου. Οι καθημερινές δυσκολίες που προκύπτουν από το διαβήτη και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις των πασχόντων που αυτές συνεπάγονται, συχνά διαταράσσουν την ομαλή διαχείριση της νόσου», εξηγεί η κ. Τσαπατσάρη.

Κι ενώ οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσει πολλά και ποικίλα σωματικά συμπτώματα, εκείνο που, συνήθως, αγνοούν, είναι το πόσο καθοριστική σημασία έχει η προσωπικότητα και οι συναισθηματικές αντιδράσεις του ασθενή, καθώς και το πώς οι αντιδράσεις αυτές μπορούν να επηρεάσουν την πορεία του. Ακόμη και η ανακοίνωση στον ασθενή ότι πάσχει από διαβήτη, ενδέχεται να προκαλέσει συναισθήματα θυμού, απελπισίας και φόβου και να έχει σημαντική επίπτωση στην αυτοπεποίθησή του.

«Πολύ συχνό είναι και το φαινόμενο της άρνησης των συμπτωμάτων, ή της μη παραδοχής της νόσου», τονίζει η κ. Τσαπατσάρη. Ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται σε νεανική ηλικία, κατά τη διάρκεια της οποίας το άτομο αισθάνεται πιο υγιές, γεμάτο ενέργεια, δύναμη και ζωτικότητα, αγνοεί τα συμπτώματα και δεν αποδέχεται τη σοβαρότητα της πάθησής του, με αποτέλεσμα να μην ακολουθεί πιστά τις οδηγίες των γιατρών, να φορτίζεται με σωρό πληροφοριών-συμβουλών, πλήθος φαρμάκων και επισκέψεις γιατρών, τα οποία συνήθως οδηγούν σε ένα αίσθημα ανικανότητας και ασταθή ψυχισμού.

Τα παιδιά με διαβήτη συχνά εκδηλώνουν τα ψυχολογικά προβλήματα με διαφορετικούς τρόπους από τους ενήλικες. Τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με το διαβήτη στα παιδιά συχνότερα παρατηρούνται στην κακή σχολική επίδοση, στις δυσκολίες των σχέσεων με τους συνομηλίκους, στις αλλαγές στη συμπεριφορά στο σχολείο και το σπίτι, καθώς και στις συγκρουσιακές σχέσεις με τους γονείς.

Οι έφηβοι με διαβήτη, από την άλλη πλευρά, επηρεάζονται από ψυχολογικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ιδιαίτερη αυτή φάση της ανάπτυξής τους. Η εφηβεία είναι μία εποχή επανάστασης και πολύ συχνά ξεσπάει και στον ίδιο το διαβήτη, μέσω συμπεριφορών άρνησης της τήρησης των υποχρεώσεών τους. Ωστόσο, αυτή η επανάσταση μπορεί να θέσει τους εφήβους σε κίνδυνο απορύθμισης του σακχάρου, ή ακόμα και να τους οδηγήσει στην κετοξέωση.

Η κ. Τσαπατσάρη επισημαίνει μάλιστα ότι η συνδρομή ενός ειδικού είναι χρήσιμη, χωρίς, ωστόσο, να λησμονούμε πως το οικογενειακό περιβάλλον έχει ρόλο καταλυτικό στην ενδυνάμωση της ψυχολογίας και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης ατόμων που πάσχουν από διαβήτη. Αυτό που πρέπει, πρώτα από όλα, να γίνει κατανοητό από το περιβάλλον του ασθενή, είναι ότι ο διαβητικός εξακολουθεί να είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, να διατηρήσει την ανεξαρτησία του και να αναλάβει, ο ίδιος προσωπικά, με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη, την ευθύνη για την προάσπιση της υγείας του.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr