Διαβήτης: Έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπεία μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών

«Eyes on Diabetes», είναι το φετινό σύνθημα που επέλεξε η Διεθνής Ομοσπονδία για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11), με στόχο να μας προτρέψει να δώσουμε όλη την προσοχή μας στην πρώιμη διάγνωση του διαβήτη και, κατ’ επέκταση, στην κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση για τη μείωση του κινδύνου των χρόνιων επιπλοκών του. Στην Ελλάδα, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 και 2 ανέρχονται σήμερα σε περίπου 1.200.000, δηλαδή περίπου 12% του γενικού πληθυσμού.

Ο διαβήτης παρουσιάζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια, καθώς όπως προκύπτει από διεθνή στατιστικά στοιχεία, ο αριθμός των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη διεθνώς ανέρχεται σήμερα σε 415 εκατομμύρια, ενώ έως το 2040 αναμένεται να φτάσει τα 642 εκατομμύρια. Από αυτά, υπολογίζεται ότι το 87%-91% πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, 7%-12% από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 1%-3% από άλλους τύπους διαβήτη. Όμως, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με δεδομένα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη, 1 στους 2 ενήλικες με διαβήτη παραμένει αδιάγνωστος, καθώς τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του υφίσταται χωρίς να εκδηλώνει συμπτώματα.

Ο διαβήτης αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας, νευροπάθειας, μονίμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς και άλλων σοβαρών επιπλοκών.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια του Εθνικού Κέντρου Έρευνας, Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών, Παναγιώτα Μήτρου, σήμερα εκτιμάται ότι η πλειονότητα των χωρών δαπανούν μεταξύ 5% και 20% των συνολικών ετήσιων δαπανών τους για την υγεία και τον διαβήτη. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη για την Ελλάδα, για το 2015 το μέσο ετήσιο κόστος σχετιζόμενο με τον σακχαρώδη διαβήτη ανά πάσχοντα ανήλθε σε 2.562 ευρώ.

Παράλληλα, και η συχνότητα του διαβήτη τύπου 1, της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, εξακολουθεί να αυξάνει, παγκοσμίως. Η αύξηση αυτή αφορά και τις πολύ μικρές ηλικίες, ακόμη και τα νήπια. «Ως εκ τούτου, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην ενημέρωση του ιατρικού κόσμου και του κοινού γύρω από τη νόσο και την πιθανότητα αυτή να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία, προκειμένου να υπάρχει εγρήγορση για την έγκαιρη διάγνωσή της» επεσήμανε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου του ΕΚΕΔΙ η καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας – Νεανικού Διαβήτη στην Α’ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Παίδων «Αγ. Σοφία») Χριστίνα Κανακά – Gantenbein.

Ο σακχαρώδης διαβήτης που προσβάλλει παιδιά και εφήβους είναι συνήθως ο τύπου 1, δηλαδή μια αυτοάνοση πάθηση που προοδευτικά οδηγεί στην καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία παράγουν την ινσουλίνη, μια ορμόνη απαραίτητη στη διαχείριση της γλυκόζης, δηλαδή του σακχάρου του αίματος. Όταν δεν εκκρίνεται επαρκής ποσότητα ινσουλίνης, τότε η γλυκόζη που λαμβάνεται με την τροφή δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα του οργανισμού και να οδηγήσει σε παραγωγή ενέργειας. Αντίθετα, παραμένει στο αίμα, όπου φθάνει σε πολύ ψηλά επίπεδα, που θα οδηγήσουν με τη σειρά τους σε πολυουρία, δηλαδή απώλεια μεγάλης ποσότητας ούρων, σε πολυδιψία, δηλαδή σε έντονη δίψα, και πολυφαγία, εφόσον η γλυκόζη της τροφής δεν χρησιμοποιείται, αλλά χάνεται μέσω των ούρων.

Αν το παιδί δεν διαγνωστεί έγκαιρα, υπάρχει κίνδυνος να χάσει βάρος, να εμφανίσει κοιλιακά άλγη και σιγά-σιγά να επηρεαστεί το επίπεδο συνείδησής του φτάνοντας σε κώμα, με κίνδυνο ακόμη και της ζωής του. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται διαβητική κετοξέωση και στόχος διεθνώς είναι να τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη στα παιδιά και τους εφήβους έγκαιρα, ώστε να αποφευχθούν περιστατικά διαβητικής κετοξέωσης.

«Δυστυχώς η χώρα μας έχει ακόμη ένα από τα υψηλότερα ποσοστά διαβητικής κετοξέωσης παγκοσμίως, και ίσως το υψηλότερο στην Ευρώπη. Η σύγχρονη μακροχρόνια αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 στηρίζεται στην εντατική εκπαίδευση του παιδιού και εφήβου, καθώς και όλης του της οικογένειας, και αποσκοπεί στην προοδευτική αυτονομία και δράση του παιδιού και της οικογένειάς του στη χορήγηση της σωστής δόσης ινσουλίνης, σύμφωνα με την ποσότητα των προσλαμβανομένων υδατανθράκων, καθώς και στην εξασφάλιση ισορροπημένης υγιεινής διατροφής για σωστή σωματική και ψυχολογική ανάπτυξη. Η μακροχρόνια επιτυχία στη γλυκαιμική ρύθμιση απαιτεί επαναλαμβανόμενη εκπαίδευση και συνεχή ενθάρρυνση, καθώς και ενδυνάμωση για μια ισορροπημένη και ευτυχισμένη ζωή» είπε η κ. Κανακά – Gantenbein.

Και ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινικ-Μονάδα Έρευνας και Διαβητολογικό Κέντρο στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, συμπλήρωσε ότι «το φετινό σύνθημα της παγκόσμιας ημέρας θα πρέπει να το υιοθετήσουμε και στη χώρα μας, λόγω του δυνητικά αυξημένου κινδύνου που φέρει εξαιτίας των αυξημένων ποσοστών της παιδικής παχυσαρκίας, της κακής, πλέον, υγειονομικής περίθαλψης και της αύξησης των οικονομικά αδυνάτων συμπολιτών μας στην εποχή της κρίσης, καθώς και γιατί πρέπει να κάνουμε πράξη ως Έλληνες τη ρήση του πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη ότι ‘είναι καλύτερο να προλαμβάνεις ένα νόσημα από το να το θεραπεύεις’».

«Έξυπνη Κάρτα» για τον Διαβήτη

Στο πλαίσιο της καλύτερης διαχείρισης της επιδημίας του διαβήτη, αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα
ολοκληρώθηκε πρόσφατα το ερευνητικό πρόγραμμα ARETAEUS, το οποίο συντέλεσε στην
«Έξυπνη Κάρτα», ένα υπερσύγχρονο πληροφοριακό σύστημα που περιλαμβάνει ηλεκτρονικά όλα τα ιατρικά δεδομένα του διαβητικού, στην οποία μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση στα ιατρικά δεδομένα (κατόπιν συγκατάθεσης του ασθενούς) ο θεράποντας γιατρός ποιαδήποτε στιγμή κρίνεται αναγκαίο.

Το πρόγραμμα επιτρέπει την καταγραφή πληθώρας στοιχείων (πλήρες ιατρικό ιστορικό, συνοδά νοσήματα, εμβολιασμοί, αλλεργίες, τροποποιήσεις στη φαρμακευτική αγωγή, αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων, ανταπόκριση στη θεραπεία, επιπλοκές κ.τ.λ.), ώστε να διευκολύνεται η συνεχής και εις βάθος παρακολούθηση της πορείας της νόσου, ανεξάρτητα από το πλήθος των γιατρών ή των Διαβητολογικών Κέντρων/Ιατρείων που μπορεί να επισκεφθεί ο ασθενής.

Η επέκταση του μοντέλου αυτού παρακολούθησης στο σύνολο των Διαβητολογικών Κέντρων και Ιατρείων μπορεί να αποτελέσει δεξαμενή επιδημιολογικών δεδομένων, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην ανάδειξη ομάδων ασθενών που χρήζουν ιδιαίτερης ιατρικής αντιμετώπισης, αλλά και στη χάραξη των κατάλληλων πολιτικών για την αντιμετώπιση της νόσου στον ελληνικό πληθυσμό.

Τέλος, με την εφαρμογή δύο υπερσύγχρονων μοριακών τεχνικών ανάλυσης του ανθρώπινου γονιδιώματος (next-generation sequencing) και των μικροσυστοιχιών (micro-arrays), προσδιορίστηκε ένα σύνολο γονιδίων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πιθανοί βιοδείκτες για το διαβήτη.

Ενημερωτικές δράσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

Το ΕΚΕΔΙ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, από τις 5 Νοεμβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου θα προβάλλει μέσω των ΜΜΕ ειδικό ενημερωτικό spot για την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στον σακχαρώδη διαβήτη, ενώ έχει δημιουργήσει και ένα ενημερωτικό έντυπο με σημαντικές πληροφορίες για τη νόσο και την πρόληψή της.

Το έντυπο θα διανέμεται στο κοινό της Αθήνας από τον πεζόδρομο της Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’ την Παρασκευή 11 και το Σάββατο 12 Νοεμβρίου (ώρες 10:00 – 14:00), με τη συνεργασία του Δήμου Αθηναίων, καθώς και στην Πλατεία Κασταλίας του Αμαρουσίου το Σάββατο 12 και την Κυριακή 13 Νοεμβρίου (ώρες 10:00 – 14:00), με τη συνεργασία του Δήμου Αμαρουσίου, ενώ θα τοποθετηθεί, επίσης, στις Λέσχες Φιλίας (Κ.ΑΠ.Η.) και τα Δημοτικά Ιατρεία του Δήμου Αθηναίων, καθώς και στο ΚΑΠΗ και το Πολυιατρείο του Δήμου Αμαρουσίου.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr