Αντηλιακό: Πως να διαλέξετε το σωστό και πως να το χρησιμοποιήσετε σωστά

Κάθε χρόνο η πρώτη εβδομάδα του Μαΐου είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος. Δυστυχώς, το μελάνωμα παρουσιάζει διαρκώς αυξημένη συχνότητα και η Ελλάδα ως ηλιόλουστη χώρα δεν εξαιρείται. Η δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μαρίτα Κοσμαδάκη* μας αποκαλύπτει τα «μυστικά» της σωστής αντηλιακής προστασίας για υγιές δέρμα κάθε εποχή του χρόνου.

Κυρία Κοσμαδάκη, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Βρισκόμαστε σ’ αυτή την εποχή του έτους που θα χαρακτηρίζαμε ως μεταβατική από τον χειμώνα προς το καλοκαίρι. Υπάρχουν κάποιοι κανόνες προετοιμασίας του δέρματος μας, για την έκθεση στον ήλιο;

Σίγουρα, θα πρέπει να αποφύγουμε την απότομη έκθεση στον ήλιο, διότι υπάρχει ο κίνδυνος εγκαύματος. Επίσης, η σκέψη ότι το σταδιακό μαύρισμα προστατεύει από την ηλιακή βλάβη είναι εν μέρη σωστή, αλλά το πρόβλημα είναι ότι η προστασία που προσφέρει το μαύρισμα είναι πολύ μικρή και δεν αποφεύγονται με αυτό τον τρόπο οι μακροπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες του ήλιου – γι’ αυτό και προτείνουμε παρά το μαύρισμα να εφαρμόζουμε αντηλιακό.

Σε χώρες με έντονη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα, τα αντηλιακά πρέπει να χρησιμοποιούνται όλη τη διάρκεια του έτους ή μόνο το καλοκαίρι;

Συχνά προτείνουμε οι δερματολόγοι, να εφαρμόζεται αντηλιακό καθημερινά όλο το χρόνο στο πρόσωπο ή και στα χέρια, όταν έχει σημασία για το άτομο να καθυστερήσει την εμφάνιση των σημείων της γήρανσης (π.χ. ρυτίδες, δυσχρωμίες, χαλάρωση), ή προτείνουμε την καθημερινή εφαρμογή ως συμπλήρωμα άλλων τοπικών σκευάσματα τα οποία μπορεί να εφαρμόζονται και το χειμώνα και απαιτούν αντηλιακό για τη σωστή και ασφαλή δράση τους. Αν δε συντρέχουν λόγοι αισθητικής φύσεως, αρκεί να εφαρμόζεται το αντηλιακό το χειμώνα σε περιστάσεις με έντονη έκθεση, όπως το σκι στο χιόνι, αφού είναι ευκολότερο να προκληθεί ένα ηλιακό έγκαυμα, λόγω της αντανάκλασης της ακτινοβολίας από το χιόνι.

Σε τι ποσοστό μπορεί να προληφθεί μια βλάβη από τον ήλιο, και κατ’ επέκταση ο καρκίνος του δέρματος, αν κάνουμε συστηματική χρήση αντηλιακού;

Ακριβώς ποσοστά για την πρόληψη κακοήθειας δε γνωρίζουμε, γνωρίζουμε όμως ότι ιστορικό έστω και ενός ηλιακού εγκαύματος – ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος, του πιο επικίνδυνου καρκίνου του δέρματος. Επίσης, είναι τεκμηριωμένο ότι άτομα με σημαντική ηλιοέκθεση, αλλά χωρίς ιστορικό εγκαυμάτων, εμφανίζουν συχνά κακοήθεις βλάβες στο δέρμα.

Τα τελευταία χρόνια τα αντηλιακά κρύβουν από πίσω μια ολόκληρη επιστήμη. Ο δείκτης προστασίας είναι βασική παράμετρος για την σωστή προστασία του δέρματος. Εκτός απ’ αυτόν τι άλλο τι άλλο έχει σημασία στη σύσταση του αντηλιακού και πρέπει να προσέχουμε όταν το επιλέγουμε;

Πέρα από το δείκτη SPF που αξιολογεί την προστασία από την ακτινοβολία UVB, ένα αντηλιακό πρέπει να προστατεύει και από τη UVA, και αυτός ο βαθμός προστασίας αξιολογείται με το δείκτη PPD. Τα αντηλιακά που έχουν τη UVA σε ένα κύκλο, θεωρείται ότι έχουν ικανοποιητική προστασία στο UVA. Επίσης, ανάλογα με τη χρήση ίσως έχει σημασία να είναι αδιάβροχο, water proof ή very water proof.

Πολλές γυναίκες διχάζονται ανάμεσα στην επιλογή αντηλιακής κρέμμας προσώπου με χρώμα ή χωρίς. Ποια είναι η άποψή σας;

Από άποψη προστασίας είναι ακριβώς ίδια – το αντηλιακό με χρώμα ίσως βολεύει όσες δε θέλουν να εφαρμόζουν make up πάνω από το αντηλιακό τους.

Ποια ποσότητα αντηλιακού μας εξασφαλίζει επαρκή προστασία από τον ήλιο;

Οι εταιρείες αξιολογούν το δείκτη προστασίας με 2 gr/cm2, δηλαδή για παράδειγμα για να καλύψουμε σωστά πρόσωπο, αυτιά και λαιμό χρειάζεται περίπου μια κουταλιά της σούπας. Συνήθως στην καθημερινή πρακτική εφαρμόζουμε το 1/4 αυτής της ποσότητας, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνουμε λιγότερη προστασία από την αναγραφόμενη στο σκεύασμα.

Και ποιος είναι ο σωστός τρόπος χρήσης του αντηλιακού (προσώπου και σώματος) για αποτελεσματική προστασία;

Όταν υπάρχει παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, ιδρώτας ή κολύμπι τότε η επάλειψη πρέπει να επαναλαμβάνεται.

Πως μπορούμε να διαλέξουμε το σωστό αντηλιακό ανάλογα με τον φωτότυπό μας;

Αντηλιακό για να προστατεύουν το δέρμα τους πρέπει να εφαρμόζουν όλοι, ακόμα και οι άνθρωποι με σκούρα δέρματα που δεν καίγονται εύκολα, αφού έχει αποδειχθεί ότι και αυτοί εμφανίζουν βλάβες από τον ήλιο και δερματικές κακοήθειες. Παλαιότερα προτείνονταν χαμηλότερους δείκτες σε άτομα με σκούρο δέρμα, αυτές οι διαφορετικές συστάσεις έχουν αμφισβητηθεί και πλέον η σύσταση είναι να υπάρχει μία προστασία τουλάχιστον SPF30 σε όλους τους φωτότυπους.

Όταν πρόκειται για τα παιδιά, το αντηλιακό είναι αρκετό ή πρέπει να επιλέγουμε τον κατάλληλο ρουχισμό κατά την έκθεση τους στον ήλιο;

Το σωστό για τα παιδιά κάτω των 3 ετών είναι να αποφεύγουν την έντονη έκθεση στον ήλιο. Όταν αυτή συμβαίνει πρέπει να προστατεύονται με ρούχα – καπέλα και σε ακάλυπτες περιοχές με αντηλιακά.

Όταν επιλέγουμε παιδικό αντηλιακό, τι πρέπει να προσέχουμε ώστε να διασφαλίζουμε τη μέγιστη δυνατή προστασία του παιδικού δέρματος;

Καλό είναι να χρησιμοποιούμε προϊόντα ειδικά σχεδιασμένα για τις ανάγκες του παιδικού δέρματος.

Σε περίπτωση ερεθισμού του δέρματος από την απότομη έκθεση στον ήλιο, τι πρέπει να κάνουμε ώστε να προλάβουμε πιο σοβαρές βλάβες, όπως το ηλιακό έγκαυμα;

Ο ερεθισμός από τον ήλιο είναι ένα ήπιο έγκαυμα. Συχνά η απλή ενυδάτωση ή εφαρμογή ειδικών μετά τον ήλιο προϊόντων ανακουφίζουν. Σε σοβαρότερους ερεθισμούς είναι απαραίτητη η αξιολόγηση της κατάστασης από δερματολόγο.

Σε ειδικές περιπτώσεις, όπως δέρμα με ακμή ή άτομα που πάσχουν από σοβαρές δερματικές παθήσεις, τι συμβουλεύετε για την επαρκή αντηλιακή προστασία;

Για το δέρμα με ακμή υπάρχουν ειδικά προϊόντα που δεν την επιδεινώνουν ή ίσως και τη βελτιώνουν σε μικρό βαθμό. Σε σοβαρές φωτοευαισθησίες ή φωτοαλλεργίες, τα αντηλιακά ίσως δεν παρέχουν ικανοποιητική προστασία και είναι απαραίτητη η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και η κάλυψη του δέρματος με ρούχα, καπέλα.

Τέλος, το ηλικιωμένο δέρμα έχει ιδιαίτερες ανάγκες αντηλιακής προστασίας ή όχι;

Με την πάροδο της ηλικίας το δέρμα γίνεται πιο ξηρό και ίσως πιο κρεμώδεις, λιπαρές υφές είναι καλύτερες για μεγαλύτερες ηλικίες. Επίσης, αυξάνει η πιθανότητα εμφάνισης προκαρκινικών και καρκινικών βλαβών στο δέρμα. Συνεπώς, πέραν της συστηματικής ηλιοπροστασίας έχει σημασία και η περιοδική, τακτική εξέταση από δερματολόγο.

Μαίρη Μπιμπή

* H Δρ Μαρίτα Κοσμαδάκη έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το 1996 και υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή (Ph.D) στο ίδιο πανεπιστήμιο. Μετά κλινική και ερευνητική εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, ολοκλήρωσε ένα τριετές μετα-διδακτορικό πρόγραμμα σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, ΗΠΑ. Έλαβε τον τίτλο της ειδικής δερματολόγου το 2004, και από τότε είναι συνεργάτης δερματολόγος στην Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός». Από το 2007 είναι επισκέπτρια λέκτορας στο Boston University, ΗΠΑ. Η Δρ Κοσμαδάκη είναι μέλος πολλών ελληνικών και διεθνών ενώσεων δερματολογίας όπου και συχνά συμμετέχει ως ομιλήτρια στις συναντήσεις τους. Έχει δημοσιεύσει πολλά πρωτότυπα ερευνητικά και ανασκοπικά άρθρα σε διεθνή δερματολογικά περιοδικά και έχει γράψει κεφάλαια σε δερματολογικά βιβλία. Ερευνητικά ενδιαφέροντα αφορούν στη γήρανση του δέρματος, τις διαταραχές φωτοευαισθησίας και την ψωρίαση.

health.in.gr