Συνδυαστική θεραπεία βελτιώνει την επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα

Πλεονέκτημα επιβίωσης στους ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα προσφέρει η συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib και trametinib, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίαστηκαν στο 51ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO). Στη μελέτη συμμετείχαν και περίπου 250 Έλληνες ασθενείς. Παράλληλα, ειδικό πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης στη θεραπεία δίνει τη δυνατότητα σε πάσχοντες να υποβληθούν δωρεάν στην αγωγή.

Ως γνωστόν, το μελάνωμα αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος, ενώ συνδέεται με σημαντική θνησιμότητα στην προχωρημένη του μορφή. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 200.000 περιστατικά μελανώματος παγκοσμίως, ενώ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 55.000 περιστατικά καταλήγουν, ετησίως. Υπολογίζεται ότι κάθε ώρα περίπου 6 άνθρωποι πεθαίνουν από μελάνωμα.

Οι γενετικές μεταλλάξεις συχνά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη του μελανώματος. Περίπου το 50% των περιστατικών χαρακτηρίζονται από την μετάλλαξη BRAF, ενώ οι μεταλλάξεις V600E και V600K αποτελούν περίπου το 95% του συνόλου των μεταλλάξεων BRAF.

Ο συνδυασμός των δραστικών ουσιών dabrafenib και trametinib αποδεικνύεται αποτελεσματικός ειδικά στην ολική επιβίωση ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα θετικό στην μετάλλαξη BRAF V600E/K συγκριτικά με την μονοθεραπεία με dabrafenib.

Πιο αναλυτικά, το dabrafenib και το trametinib στοχεύουν δύο διαφορετικές κινάσες σερίνης/θρεονίνης – την BRAF και την MEK αντιστοίχως – στο μονοπάτι RAS/RAF/MEK/ERK, το οποίο εμπλέκεται στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και στο μελάνωμα, μεταξύ άλλων καρκίνων. Έχει διαπιστωθεί πως όταν το trametinib χορηγείται μαζί με το dabrafenib, η ανάπτυξη του όγκου επιβραδύνεται πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι με οποιοδήποτε από τα δύο φάρμακα μεμονωμένα.

Ο συνδυασμός του dabrafenib και του trametinib διερευνάται ακόμα σε συνεχιζόμενο πρόγραμμα κλινικών μελετών που διεξάγεται σε πολλά ερευνητικά κέντρα του κόσμου, της Ελλάδος συμπεριλαμβανομένης.

Προς το παρόν η συνδυαστική χρήση του dabrafenib και του trametinib σε ασθενείς με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα, οι οποίοι φέρουν μετάλλαξη BRAF V600E/K, είναι εγκεκριμένη στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Χιλή και τον Καναδά.

Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης Φάσης ΙΙΙ COMBI-d, που ανακοινώθηκαν στο 51ο Ετήσιο Συνέδριο της ASCO, συμπεριέλαβε 423 ασθενείς από ερευνητικά κέντρα της Αυστραλίας, της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής. Η μελέτη έδειξε ότι ο συνδυασμός των dabrafenib με το trametinib πέτυχε κλινικώς σημαντικό όφελος στην ολική επιβίωση σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία με dabrafenib (μέση ολική επιβίωση 25,1 μήνες έναντι 18,7 μηνών). Κατέδειξε επίσης μείωση κατά 33% στον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή θανάτου με τη μέση επιβίωση δίχως εξέλιξη της νόσου να αγγίζει τους 11 μήνες για τη συνδυαστική θεραπεία έναντι 8,8 μηνών με την μονοθεραπεία.

Τέλος, ο συνδυασμός πέτυχε ποσοστό ολικής ανταπόκρισης 69% έναντι 53% της μονοθεραπείας, ενώ η μέση διάρκεια της ανταπόκρισης ήταν 12,9 μήνες έναντι 10,6 μηνών για τη μονοθεραπεία. Τα αποτελέσματα ασφαλείας ήταν σύμφωνα με το προφίλ που έχει παρατηρηθεί έως σήμερα για τον συνδυασμό, καθώς και με τη μονοθεραπεία με dabrafenib, ενώ δεν παρατηρήθηκαν νέες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥20%) στο σκέλος της μελέτης με τον συνδυασμό ήταν πυρεξία, κόπωση, ναυτία, πονοκέφαλος, ρίγη, διάρροια, εξάνθημα, πόνοι στις αρθρώσεις (αρθραλγία), υπέρταση, έμετος, βήχας και περιφερειακό οίδημα. Περισσότεροι ασθενείς είχαν ανεπιθύμητες ενέργειες που οδήγησαν σε τροποποίηση της δόσης στο σκέλος της συνδυαστικής θεραπείας έναντι της μονοθεραπείας με dabrafenib. Αυξημένη συχνότητα (57% έναντι 33%) και σοβαρότητα [Βαθμού 3, 7% (n=15) έναντι 2% (n=4)] της πυρεξίας παρατηρήθηκε με τη συνδυαστική θεραπεία σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία, ενώ υπήρξε χαμηλότερη συχνότητα δερματικού ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, συμπεριλαμβανομένου του κερατοακανθώματος, στο σκέλος της συνδυαστικής θεραπείας [3% (n=6)] έναντι της μονοθεραπείας [10% (n=22)]. Διακοπή της θεραπείας λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών παρατηρήθηκε στο 11% (n=24) έναντι του 7% (n=14) των ασθενών στην ομάδα της συνδυαστικής θεραπείας και της μονοθεραπείας αντιστοίχως.

«Η τελική ανάλυση της μελέτης COMBI-d, στην οποία συμμετείχαμε και εμείς ως κέντρο, επιβεβαιώνει τα προγενέστερα δεδομένα για την στατιστικώς σημαντική βελτίωση της ολικής επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα θετικό στην μετάλλαξη BRAF V600E/K, οι οποίοι έλαβαν συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib και trametinib. Το συγκεκριμένο θεραπευτικό σχήμα αποτελεί τον πρώτο συνδυασμό αναστολέων BRAF/MEK που επιδεικνύει σε δύο μελέτες Φάσης ΙΙΙ στατιστικώς σημαντικό όφελος ολικής επιβίωσης στην συγκεκριμένη ομάδα ασθενών» εξηγεί η Δρ Ελένη Γκόγκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ερευνήτρια της μελέτης.

«Το μελάνωμα μπορεί να θεραπευτεί όταν διαγνωστεί έγκαιρα, είναι όμως δύσκολα αντιμετωπίσιμο στην προχωρημένη και επιθετική του μορφή. Οι μεταλλάξεις αποδεικνύεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη, αλλά και την αντιμετώπιση της νόσου, και είναι σημαντικό να υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που να στοχεύουν σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις όπως είναι οι μεταλλάξεις στο BRAF που χαρακτηρίζουν ένα σημαντικό ποσοστό των περιστατικών. Σύμφωνα και με τη δική μας εμπειρία μέσω της μελέτης COMBI-d, αποδεικνύεται ότι η συνδυαστική θεραπεία με dabrafenib και trametinib στοχεύει αποτελεσματικά τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις προσφέροντας έτσι σημαντικό όφελος στην επιβίωση των ασθενών με σχετικά καλή ανοχή στα φάρμακα. Φαίνεται ότι οι ασθενείς με μεταστατική νόσο που επιβιώνουν πέρα της τριετίας, έχουν σημαντικές πιθανότητες να επιβιώσουν επί μακρόν» συμπληρώνει ο Δρ Δημήτρης Μπαφαλούκος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μελανώματος και ερευνητής της μελέτης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, χάρη σε ειδικό πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης στην φαρμακευτική αγωγή δίνεται η δυνατότητα σε Έλληνες ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα να λάβουν την συνδυαστική θεραπεία.

Πρόκειται για εγκεκριμένο πρόγραμμα από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων και βασικό προαπαιτούμενο είναι ειδική εισηγητική έκθεση από τον θεράποντα ιατρό για την αναγκαιότητα της συγκεκριμένης θεραπευτικής αγωγής. Εν συνεχεία ο ασθενής αποκτά πρόσβαση στη θεραπεία χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Ήδη Έλληνες πάσχοντες από μεταστατικό μελάνωμα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης και λαμβάνουν δωρεάν τον συνδυασμό dabrafenib και trametinib.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr