Αλήθειες και μύθοι για την Εξωσωματική Γονιμοποίηση

Σύγχυση επικρατεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τις αλήθειες και τους μύθους σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση και την μικρογονιμοποίηση, όπως προέκυψε από τα συμπεράσματα της επιστημονικής ημερίδας «Εξωσωματική γονιμοποίηση και μικρογονιμοποίηση. Οι αλήθειες και οι μύθοι», που πραγματοποιήθηκε από την Ένωση Μαιευτήρων Γυναικολόγων Ελλάδος.

Η Ημερίδα, είχε μεγάλη ανταπόκριση στον ιατρικό κόσμο της χώρας -περισσότεροι από 350 Μαιευτήρες-Γυναικολόγοι, Βιολόγοι, Εμβρυολόγοι και Παιδίατροι έλαβαν μέρος- για τον λόγο ότι κατόρθωσε με την βοήθεια διακεκριμένων επιστημόνων να απαντήσει σε φλέγοντα ερωτήματα για τα οποία υπήρχε σύγχυση απόψεων και των οποίων σας παραθέτουμε τις απαντήσεις.

1. Υπάρχει σχέση μεταξύ φαρμάκων γονιμότητας και καρκίνου;
Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει σε διάφορες χώρες τα τελευταία 10 χρόνια, δίνουν καθησυχαστικά αποτελέσματα. Το συμπέρασμα είναι ότι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας (για βοήθεια των ωοθηκών να παράγουν ωάρια) δεν είναι ούτε αίτιο ούτε προδιαθεσικός παράγων για ανάπτυξη καρκίνου των μαστών ή των ωοθηκών. Αντιθέτως, η υπογονιμότητα και η έλλειψη εγκυμοσύνης σε μια γυναίκα είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο μαστού και ωοθηκών.

2. Προκαλούν τα φάρμακα γονιμότητας σύνδρομο υπερδιεγέρσεως ωοθηκών;
Ναι, αν η χρήση τους δεν είναι εξατομικευμένη και προσεκτική. Υπάρχουν μερικοί δείκτες όπως AMH-AFC και η ηλικία που βοηθούν στην σχεδίαση του πρωτοκόλλου για την διέγερση των ωοθηκών. Η μελλοντική χρήση της φαρμακογενητικής θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο.

3. Είναι τα παιδιά που γεννιούνται με τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης φυσιολογικά;
Μερικές από τις μελέτες δείχνουν ότι αγόρια που γεννιούνται μετά από τεχνικές μικρογονιμοποίησης του ωαρίου έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν συγγενείς ανωμαλίες του ουρογεννητικού τους συστήματος. Αυτές οι ανωμαλίες δεν φαίνεται να έχουν σχέση με την τεχνική της μικρογονιμοποίησης. Είναι πιθανόν να σχετίζονται με ανωμαλίες του σπέρματος και των χρωματοσωμάτων (γενετικό υλικό) του πατέρα. Άνδρες με πολύ φτωχό σπέρμα καταφεύγουν συνήθως σε τεχνικές μικρογονιμοποίησης. Η διερεύνηση του γενετικού υλικού (χρωματοσώματα) αυτών των ανδρών είναι απαραίτητο βήμα πριν την θεραπεία με μικρογονιμοποίηση.
Παράγοντες όμως που, βάσει των μελετών, αυξάνουν την πιθανότητα στα παιδιά να γεννηθούν με ανατομικές ανωμαλίες είναι η ηλικία της γυναίκας, ο χρόνος που μεσολάβησε από την έναρξη των προσπαθειών μέχρι την επίτευξη της εγκυμοσύνης και η ύπαρξη υπογονιμότητος στο ζευγάρι.

4. Υπάρχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία των παιδιών που έχουν γεννηθεί με τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Όλες οι μελέτες που έχουν ασχοληθεί με την μακροπρόθεσμη υγεία των παιδιών δείχνουν φυσιολογική ανάπτυξη σε επίπεδο συμπεριφοράς και γλώσσας και σε επίπεδο νευροκινητικής και διανοητικής επιδόσεως.

5. Είναι επικίνδυνες οι κυήσεις μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση;
Ναι, διότι 20-25% των κυήσεων είναι δίδυμες και 1-3% τρίδυμες. Στις κυήσεις αυτές είναι πολύ αυξημένος ο κίνδυνος για πρόωρο τοκετό (με ότι συνεπάγεται για το νεογνό), προ-εκλαμψία (υπέρταση), σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης, οι κυήσεις αυτές έχουν μεγαλύτερη μητρική και περιγεννητική θνησιμότητα.
Η μείωση του αριθμού των εμβρύων που μεταφέρονται στην μήτρα θα ελαττώσει την πιθανότητα εμφάνισης των επιπλοκών αυτών.

6. Βελτιώνει η υστεροσκόπηση τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Ναι! Όλες οι μελέτες δείχνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η βελτίωση των ποσοστών επιτυχίας είναι για τις γυναίκες που έχουν αποτύχει σε 2 ή περισσότερους κύκλους εξωσωματικής.

7. Αλήθεια ή μύθος η σχεδίαση εμβρύων στο εργαστήριο;
Προς το παρόν είναι μύθος. Αν ένα ζευγάρι με καστανά μάτια επιθυμεί αγόρι ή κορίτσι με γαλανά ή πράσινα μάτια θα πρέπει να παραχθούν περίπου 18 έμβρυα για να υπάρξει πιθανότητα ευρέσεως εμβρύου με τέτοια χαρακτηριστικά.
Αν η επιθυμία είναι να επιλεγούν τα πιο έξυπνα έμβρυα για μεταφορά στην μήτρα, πρέπει να γνωρίζουν ότι η διανοητική ανάπτυξη είναι 50% γονίδια και 50% κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον.
Βεβαίως, αν υπάρχουν γενετικές ανωμαλίες στους γονείς είναι δυνατόν με την βοήθεια της προεμφυτευτικής διάγνωσης να επιλέξουμε τα υγιέστερα έμβρυα για μεταφορά στην μήτρα.